Tv-uitzending EenVandaag 19-01-2015

In de VS noemen ze het ‚Prozac killings’, levensdelicten waarbij antidepressiva een grote rol speelden. En ook in Nederland begint de discussie op gang te komen na een aantal geruchtmakende moordzaken waarin verdachten medicijnen tegen depressiviteit slikten. Morgen doet de rechter uitspraak in een zaak tegen een depressieve man die zijn vrouw doodde. Kunnen antidepressiva leiden tot extreem geweld?

Op 31 maart 2014 doodde Johan S. uit Oosterhout zijn vrouw en probeerde hun 10-jarige zoon met messteken om het leven te brengen. De strafzaak draait voor een belangrijk deel om de vraag of er een verband is tussen de medicijnen die hij slikte en het drama. Een paar maanden eerder had S. te horen gekregen dat hij werd ontslagen. Hij werd hierna depressief en suïcidaal. Hij kreeg het antidepressivum Clomipramine voorgeschreven. Door de bijwerkingen ging het daarna nog slechter en kreeg hij plannen om zichzelf, zijn vrouw en kind te doden. Een plan dat hij, na een overdosis van de voorgeschreven medicijnen, uitvoerde.

Vrijspraak?

Volgens zijn advocaat stond de verdachte zwaar onder invloed van de medicijnen en moet hij daarom lager gestraft worden. Justitie concludeert dat hij niet volledig toerekeningsvatbaar was en heeft een lagere straf, vijf jaar cel en TBS met voorwaarden, geëist. Maar volgens het OM is een rechtstreeks verband tussen de explosie van geweld en het medicijngebruik niet een op een aan te tonen. Morgen beslist de rechtbank hierover in een vonnis dat ook voor vergelijkbare zaken veel kan betekenen. In EenVandaag een reconstructie van de zaak. We spraken met advocaat Bart Visser, officier van justitie Teuntje Gudde en met strafpleiter Job Knoester, die in meerdere zaken optrad waarbij antidepressiva een rol speelden. Hoogleraar Forensische Psychiatrie aan het Radboud MC, Robbert Jan Verkes, pleit voor beter onderzoek naar de relatie tussen medicijngebruik en geweldsmisdrijven.

In Radio EenVandaag ook een gesprek met advocaat Knoester en met Ron van Schaik, hoogleraar farmacogenetica aan de Erasmus Universiteit.

Reeks moordzaken

Het gezinsdrama past in een groeiende reeks strafzaken waarin de invloed van antidepressiva ter discussie staat. Zoals de-zaak Grietje S. De Drentse moeder wurgde eind december 2012 haar 2-jarig zoontje met de ceintuur van haar badjas. Vervolgens legde ze hem in de kofferbak van haar auto die ze, met haar 7-jarige dochter op de achterbank, een kanaal inreed met de bedoeling haarzelf en haar dochter te verdrinken. Ze werd veroordeeld tot opname in een psychiatrische kliniek. In Hoger beroep probeert S. aan te tonen dat ze handelde onder invloed van de medicijnen die ze slikte. Assalam S., uitgeprocedeerde asielzoeker uit Benin, doodt op 13 april 2011 zijn vriendin Renske

Hekman en daarna een agent die hem probeert aan te houden. Hij probeert in cassatie aan te tonen dat de middelen die hij slikte van invloed waren op zijn geweldsexplosie. Voormalig stewardess Elzelien K. vermoordde in 2008 in een plotselinge opwelling haar dochter en echtgenoot. Zij slikte sinds kort paroxetine. De rechtbank oordeelde dat het middel  bij de moorden een rol zou hebben gespeeld en veroordeelde K. tot 7 jaar cel. Ids I., een gedetineerde die onder invloed van paroxetine in februari 2008 zijn ex-vrouw, haar nieuwe partner en diens ex-vrouw neerschoot, is veroordeeld tot een celstraf van 24 jaar. Internationaal is er al langer aandacht voor het probleem. De WHO turfde in 2009 ruim vierduizend gewelds- en levensdelicten met daders die de pillen slikten.