Mediahype

Martijn van Dam, Lid van de Tweede Kamer voor de PvdA

Half tien ’s ochtends. Sharon Dijksma aan de lijn. Een interview van haar in het blad Forum van VNO-NCW zorgt voor wat ophef. Het ging om een uitspraak dat vrouwen die stoppen met werken hun studiekosten moeten terugbetalen. Aangezien ik woordvoerder studiefinanciering ben voor de fractie, moest ik even assisteren. Ik keek op het ANP. “PvdA wil boete voor hoogopgeleide vrouwen die niet werken.”Die kop loog er niet om. Had ze dat echt gezegd? Dat zou een absurd idee zijn. Wat zegt ze in het interview? "Je geniet op kosten van de samenleving een dure opleiding, die kennis mag je niet straffeloos weggooien. Die vrouwen zouden een deel van de kosten van hun opleiding moeten terugbetalen." Hmm, niet glashelder, maar het woord boete komt er niet in voor! Verzonnen door VNO-NCW! Overgenomen door ANP. En Teletekst. En dus iedere journalist in Nederland. Want iedereen vertrouwt het ANP.Sharon, wat bedoelde je precies met die uitspraak? “Gewoon dat je wel je studieschuld moet terugbetalen.” Een ongeplande uitspraak. Niet voorbereid. Daardoor wist ze niet, dat vrouwen die stoppen met werken nu al niet zomaar van hun studieschuld af zijn. Als je niet af wilt lossen van het inkomen van je partner, blijft je schuld gewoon staan tot je weer gaat werken. In het nieuwe wetsvoorstel van Mark Rutte betaal je altijd terug als je partner genoeg verdient. De uitspraak van Sharon was dus geen voorstel om iets anders te doen. Het was feitelijk een ondersteuning van beleid dat al vele jaren bestaat en dat ook niet gaat veranderen. Eerlijk is eerlijk, dat was niet zo handig. Maar het was iets heel anders dan een boete.We maakten een persbericht om de journalisten erop te wijzen dat Sharon nooit over een boete had gepraat en dat we dat ook geen goed idee vinden. Dat we wel vinden dat je je studieschuld moet terugbetalen als je stopt met werken en je partner genoeg verdient. Mocht niet baten, de journalisten waren niet meer te stoppen. Ook Twee Vandaag ging een item maken met reacties op het voorstel dat geen voorstel was.Die dag sprak ik slechts één journalist die wel wat had uitgezocht. Die wist dus dat Dijksma geen nieuw voorstel had gedaan. De rest nam die moeite niet. Het ANP tekende zelfs de reactie op van het CDA. Volgens Gerda Verburg gaat Nederland ten onder aan het beleid dat al jaren wordt gevoerd, doordat geen vrouw meer gaat studeren, of geen vrouw nog kinderen wil. Achteraf lachwekkend. Het CDA-standpunt is trouwens het échte nieuws. Verburg stelt namelijk wél iets nieuws voor. Het CDA wil blijkbaar de studieschuld kwijtschelden van vrouwen die stoppen met werken. Een cadeautje van duizenden euro’s als je thuis voor de kinderen gaat zorgen. Niemand die dat eruit haalde. Iedereen was druk met het “plan” van de PvdA. Het plan dat geen plan was. Het voorstel dat geen voorstel was. Wat een mediahype! Natuurlijk begint het bij ons zelf. De hand moet in eigen boezem. Politici moeten geen uitspraken doen die ze niet hebben uitgezocht. Maar ik zei al, dat gebeurt soms in het vuur van een interview. Dat weet elke journalist. Maar je mag toch van ons nationale baken van betrouwbaarheid, het ANP, verwachten dat ze eerst een interview leest voordat ze klakkeloos de bewering uit een persbericht overneemt? Je mag toch van journalisten verwachten dat ze eerst de geïnterviewde bellen om verduidelijking te vragen? Je mag toch van de media verwachten dat ze eerst checken of er sprake is van een plan van de fractie voordat ze dat opschrijven of uitzenden? Niks van dat alles… Iedereen praat elkaar na, niemand die de moeite neemt om even wat uit te zoeken. Ook achteraf geen journalist die betreurt zijn lezers, kijkers of luisteraars onjuist te hebben geïnformeerd. Ik geloof dat ze het niet eens beseffen. Ze bepalen immers zelf wel wat Sharon Dijksma écht had bedoeld. Of wat de PvdA écht wil. Dat is het echte kenmerk van een mediahype. Als de mediahype eenmaal is ontstaan, wordt het nieuws niet meer verslagen, maar dan wordt het nieuws gemaakt.

Zie ook de website van Martijn van Dam. En wilt u hierover discussieren dan kan dat hier.