Maximumstraf voor doodslag naar 25 jaar? Ja, zegt de moeder van gewurgde Wendy: 'Wij hebben levenslang'

Dinsdag stemt de Tweede Kamer over of de maximale straf voor doodslag wordt verhoogd van 15 naar 25 jaar. Een goede zaak, zegt Hester Stam. Haar dochter Wendy werd gewurgd door een boze ex. De dader werd niet voor moord, maar voor doodslag veroordeeld.

Ze was aan het werk, die bewuste zomerdag in 2013. Als wijkverpleegkundige bezocht Hester haar cliënten thuis. Net op het moment dat ze iemand waste, kreeg ze een telefoontje van haar jongste dochter. "'Je moet nu komen', zei ze. Ik ben meteen op mijn fiets gesprongen en naar haar huis gefietst."

'We dachten altijd: prima gozer'

Hesters dochter Wendy was net 30 jaar geworden. Vrolijk, behulpzaam en een duidelijke wil: zo omschrijft Hester haar. Maar ze was ook iemand die de vuile was niet snel buitenhangt. Toch wist Hester dat er spanningen waren: Wendy's relatie was net spaak gelopen.

"Mijn man en ik hadden altijd een goed gevoel gehad bij die jongen, maar hij was wel heel impulsief. Zo had hij het zelf uitgemaakt, maar de dag erna had hij alweer spijt. Maar Wendy wilde toen niet meer. Ik denk dat ze toen al wist dat ze niet meer happy met hem was."

Kat vermoord

Nadat hij het had uitgemaakt begon Wendy's ex te drinken en drugs te gebruiken. Steeds vaker viel hij Wendy lastig, stalkte haar met nare appjes en bedreigde haar.

Zo wachtte hij haar 's avonds op bij de tuinschuur, trapte hij een voordeur in. En op haar verjaardag lag ineens Wendy's kat dood in de tuin, vermoord door haar ex, zo bleek later.

Honkbalknuppel

"Die man riep ook tegen iedereen: 'als ze mij niet wil, krijgt niemand haar'", vertelt Hester. "2 dagen voor haar dood vroeg Wendy mij nog om een honkbalknuppel."

"Onze familie reed door haar straat om te kijken of alles rustig was. Ze was doodsbang geworden."

'Politie deed niks'

Wendy maakte er melding van bij de politie en deed aangifte, maar die deden niks. Volgens Hester zei de politie dat ze pas na 8 weken konden ingrijpen en die tijd was nog niet verstreken.

"Toen was dat nog zo. Iedereen die bedreigd wordt, wil gewoon dat dat stopt. Dat is ook het enige wat Wendy wilde. Maar dan moet je dus eerst 8 weken wachten en in die periode is het gebeurd."

'Ik wist meteen wie het had gedaan'

Op de fiets naar haar dochter, belde Hester haar voortdurend, maar ze nam niet meer op. Toen ze aankwam bij haar huis, stond het er vol met politie. Hesters eerste vraag was of Wendy dood was. Dat bleek het geval.

"Een onbeschrijfelijk moment, dan stort je letterlijk in elkaar. Ik wist natuurlijk meteen wie de dader was."

7-jarig zoontje vindt haar

De dader was die nacht met een geleend busje naar Wendy toe gereden. Hij had een ladder meegenomen, zodat hij direct haar slaapkamer kon insluipen. Ze hebben nog gevochten, maar Wendy werd gewurgd, terwijl haar 7-jarige zoontje een kamer verderop lag te slapen.

"Haar zoontje heeft haar die ochtend in een plas bloed aangetroffen in bed. Hij is ook degene die 112 heeft gebeld. Dat beeld van dat bellende mannetje, is voor mij nog steeds het allermoeilijkste."

Doodslag of moord

Moord, oordeelde de rechter in eerste instantie. De dader kreeg 10 jaar gevangenisstraf plus TBS. Maar in hoger beroep veranderde dat: omdat er in die periode zwaardere eisen werden gesteld door de Hoge Raad aan de bewijslast voor moord, stelde het gerechtshof dat moord niet kon worden bewezen.

Op doodslag - iemand opzettelijk doden - staat nu maximaal 15 jaar gevangenisstraf. In 2006 is de maximumduur van de gevangenisstraf voor moord - doodslag met voorbedachten rade - verhoogd van 20 naar 30 jaar. Daardoor is er een enorm verschil in de maximumstraf tussen moord en doodslag. Terwijl moord en doodslag heel dicht bij elkaar liggen als je ze als delict bekijkt.

Bewijslast voor moord aangescherpt

Voorbedachte raad betekent dat iemand de tijd en gelegenheid heeft gehad om na te denken, een plan heeft kunnen maken. Door uitspraken van de Hoge Raad in 2012 en 2013 is de bewijslast voor moord verder aangescherpt. "Er moet worden bewezen hoe de dader die tijd en gelegenheid precies heeft gebruikt", legt hoogleraar sanctierecht Sanne Struijk uit.

"Sindsdien worden veel ernstige levensdelicten, die voorheen in de categorie moord zouden vallen, als doodslag gekwalificeerd. Dat beperkt rechters in hun strafmaat tot maximaal 15 jaar. Sommige rechters geven aan dat dat weleens knelt. Daarom wordt nu overwogen om de strafmaat voor doodslag op te hogen."

Gepland

De dader die Wendy om het leven bracht werd veroordeeld voor doodslag. Hij kreeg 7 jaar celstraf en TBS. Inmiddels loopt hij, onder strenge TBS-voorwaarden, weer buiten rond. "Hoe is dat mogelijk?" vraagt Hester zich af. "Wij kunnen het niet verkroppen dat hij een lagere straf kreeg. In onze ogen was het gewoon moord, doodslag voelt als minder. Het was geen opwelling, hij heeft het gepland."

"Hij zei dat 'ie naar Wendy was gereden om spullen op te halen, zoals zijn scooter en een koffiezetapparaat. Wie gelooft dat nou? Hij klom via een ladder haar slaapkamer in. En die geleende bus zat tjokvol spullen. Daar kon niet eens een koffiezetapparaat in, laat staan een scooter."

'Geamputeerd'

Voor Hester is geen enkele straf voldoende. Maar omdat ze heeft ervaren dat doodslag lager wordt bestraft dan moord, vindt ze het een goede zaak dat er een hogere maximumstraf komt voor doodslag.

Haar leven heeft ze weer opgepakt, maar ze leeft alsof ze is geamputeerd, vertelt ze. Er gaat geen dag voorbij dat ze niet aan Wendy denkt. "Alles wat ik altijd heel leuk vond, vind ik nu ook nog wel leuk, maar minder. De glans is eraf. Het is voor mij niet te verkroppen dat de dader gaat samenwonen en een nieuw leven start. Wij hebben levenslang."