Mart op maandag: Sport en politiek

Er bestaan nog altijd mensen die durven te stellen dat sport en politiek niets met elkaar te maken hebben en als dat al wel die schijn mag hebben, ze het niet betamelijk vinden. Politiek is politiek. Sport is sport. 

O heerlijke naïeve wereld, waar dat gedacht en nog aangehangen wordt. Neem dit verhaal, dat aan de einder ons land passeert als een fait divers, als een wellicht niemendalletje. Maar toch…

Enes Kanter is een basketballer voor de Oklahoma City Thunder, een NBA-ploeg. Hij is goed, groot en rijk. Zijn jaarsalaris bij de club is 17.15 miljoen dollar, niet slecht voor een thans 25-jarige speler die ooit voor Fenerbahçe in Istanbul uitkwam. Hij werd overigens geboren in Zürich waar zijn vader lesgaf aan een der plaatselijke Universiteiten. De familie van de Kanter behoort bij de gegoede burgerij van zijn land; zijn vader geniet aanzien vanwege diens wetenschappelijke werk. In 2009 trok de jonge en nog bij lange na niet bekende basketballer naar een high school in Simi Valley, Californië. Hij was sowieso een bevoorrecht kind, hij mocht in de VS gaan studeren en basketbal gaan spelen.

Tijdens een in 2010 verspeelde wedstrijd waarin allerlei toptalenten uitkwamen, viel hij op door zijn scores en acties. Het was logisch dat Kanter naar een topuniversiteit in de USA zou gaan. Hij gaf eerst een mondeling akkoord aan de University of Washington en veranderde dat later door te stellen dat hij naar Kentucky University wilde gaan. Hij speelde echter helemaal geen college-basketbal omdat duidelijk werd dat hij al als prof in Europa had gespeeld en een jaarlijkse toelage van $33.000 had ontvangen. Dan mag je in de USA niet meer voor een college uitkomen…Ook idioot, maar alla.

Dus werd hij NBA-prof en tekende hij in 2011 voor de Utah Jazz. In 2015 werd hij door verhandeld naar OKC waar hij een nuttige, sterke en slimme speler was. Hij was groot (2.11 meter en wendbaar bij een gewicht van 111 kilo) en werd een der subtoppers in de NBA.

Zijn naam werd evenwel eerder in de roddelkolommen van de pers aangetroffen dan op de sportpagina’s omdat hij in de zomer van 2016 ernstige kritiek uitte op de acties van de Turkse premier Recep Tayyip Erdo?an. De basketballer was in de USA in aanraking gekomen met de beweging rond de moslimleider Fethullah Gülen en voor hem, als sportster, gold hetzelfde als voor iedereen anders in de wereld die Gülen-aanhanger was: dan was je automatisch anti-Erdo?an en persona non grata in eigen land.

Bij Kanter, een vedette in de Turkse sportwereld, hield dat ook in dat zijn familie in Turkije hem openlijk afviel. Zijn vader publiceerde een open brief aan zijn zoon in een der grootste kranten van Turkije en verketterde daarin zijn zoon en maakte duidelijk dat hij onterfd was en hij raadde zijn zoon aan een andere naam te gaan voeren; hij behoorde niet meer tot de familie. Moeder, broers en zussen sloten zich daarbij aan, waarna een regen aan verwensingen en doodsbedreigingen uit zijn vaderland over hem heen viel. Het feit dat hij een Gülen-aanhanger was (geworden), deed voor velen in Turkije de deur dicht: hij bestond voor hen niet meer en moest maar van deze wereld verdwijnen, liefst kwaadschiks en zo snel mogelijk. Om het maar eenvoudig vertaald weer te geven wat men van de sportman dacht.

Dat alles speelde enige maanden en sudderde een beetje rond de basketballer die nadat hij uit zijn familie was gezet aan persmensen in de USA liet weten dat hij ”Gülen meer liefhad dan zijn familie.”

Vrij onlangs nog, bij het bezoek van Erdo?an aan Washington, en de toen uitgebroken relletjes rond Turken in de omgeving van het Witte Huis, liet Kanter weer van zich horen. Hij stelde dat de aanstichter van de rellen Erdo?an was en hij noemde de leider van de Turkse staat een dictator en de Hitler van deze tijd.

Afgelopen zaterdag vloog Kanter, in gezelschap van zijn Turkse manager en zaakwaarnemer, Mevlüt Ç?nar, van Frankfurt naar Boekarest. In Roemenië zou hij aanwezig zijn bij een aantal clinics en wedstrijden die namens de door Kanter in het leven geroepen Stichting “Enes Kanter Light Foundation” aan de minderbedeelde jeugd in Boekarest zou worden aangeboden. Kanter is op het ogenblik bezig met een soort van wereldtour waarin hij overal arme jeugd via basketbalwedstrijden probeert wat zekerheid en plezier in hun levens te verschaffen.

Toen Kanter zijn Turkse paspoort (hij heeft een groene kaart voor Amerika, maar dat is geen reisdocument, hij mag ermee in de USA wonen en werken) aanbood om Roemenië binnen te komen, werd hem die toegang ontzegd omdat zijn paspoort ongeldig bleek te zijn gemaakt vanuit Ankara. Hij was, door zijn politieke en geestelijke opstelling, immers tot persona non grata geworden. Kanter mocht dus Roemenië niet binnenkomen en wachtte gedurende vier uur om een vliegtuig naar London te nemen. In die tijd mocht hij zich vrijuit bewegen op het vliegveld, maar niet daarbuiten. Hem werd niets ten laste gelegd, hij mocht alleen het land niet binnenkomen.

Kanter toonde de wereld een aantal tweets met duidelijke teksten en de affaire van de internationaal bekende basketballer werd al snel een hit over de hele internetsportwereld en zeker ook in Turkije waar een groot gedeelte van het sportpubliek nog klapt voor de daden van Kanter, hetgeen Erdo?an niet erg prettig vindt.

Via London zou Kanter terugvliegen naar New York en dan zou er verder gekeken worden hoe hij het land binnen mocht en kon komen; zijn enige reispapier immers, het Turkse paspoort was door de regering Erdo?an “ongeldig” verklaard. Hij was dus nu, in feite, stateloos geworden.

Ook liet hij foto’s zien waarop hij met Roemeense douanemensen samen de wereld twee duimpjes hoog meegaf. Hij meldde ook nog:

Op zaterdag werd duidelijk dat politici in de USA, ambtenaren van het State Department, vertegenwoordigers van de NBA en de Oklahoma City Thunder allen in touw waren om de basketballer in veiliger en rustiger water te krijgen.

En dan zijn er nog altijd mensen die vinden dat politiek en sport niets met elkaar van doen hebben. En dan zijn er ook mensen die mij bedreigen met woorden dat ik deze zaken niet journalistiek en in het openbaar mag behandelen, zoals hier nu weer gedaan. Het gebeurt en is het beschrijven waard.