Het leek zo'n mooi idee: het Passend Onderwijs, dat vier jaar geleden werd ingevoerd. Toch blijkt elk jaar weer dat leerkrachten er diep ongelukkig van worden. Nieuw onderzoek laat zien dat vrijwel alle leraren niet genoeg aandacht kunnen geven aan alle leerlingen.
De wet Passend Onderwijs zou ervoor moeten zorgen dat kinderen, ook al hebben ze een beperking of gedragsstoornis, terecht kunnen in regulier onderwijs. "Het is op papier een mooi plan", vertelt leerkracht Angelique Klokgieter. Ze staat inmiddels zestien jaar voor de klas. "In de praktijk is het alleen lastig om kinderen extra ondersteuning te bieden. Niet alleen de zorgleerlingen, maar ook de andere leerlingen." Klokgieter krijgt te maken met kinderen die kampen met onder meer gedragsproblemen en verstandelijke beperkingen.
'Alle kinderen komen in de knel'
Duo Onderwijsonderzoek en Advies heeft onderzoek gedaan onder ruim duizend leraren uit het basisonderwijs. Uit dat onderzoek blijkt dat 97 procent van de leerkrachten te weinig tijd heeft om de zorgleerlingen de juiste ondersteuning te bieden. Daarnaast geeft 89 procent aan dat zij minder aandacht kunnen besteden aan de 'gewone' leerlingen.
"De crux zit hem met name in de aandacht voor de kinderen die extra ondersteuning nodig hebben en de kinderen die dat niet nodig hebben. Eigenlijk komen beide kinderen in de knel", aldus onderzoeker Liesbeth van der Woud. Ze ziet daarnaast dat leraren het lastig vinden dat kinderen moeilijk terug te plaatsen zijn naar het speciaal onderwijs.
Ingrijpen komt te laat
Dat bevestigt Angelique Klokgieter ook. "Je moet als basisschool aantonen dat je alles gedaan hebt om kinderen binnen het regulier onderwijs te behouden. Dat gaat soms zo ver dat een kind, ouders en leerkrachten helemaal vastlopen. Pas dan is het mogelijk om een kind over te plaatsen. Maar dan is er dus al een klas op stukgelopen."
Duo heeft de afgelopen jaren vaker onderzoek gedaan naar de beleving van leraren binnen het Passend Onderwijs. Elke keer komt naar voren dat de invoering van de wet niet tot het gewenste resultaat leidt. "Leraren worden steeds ontevredener. Het lijkt erop dat het juist steeds slechter wordt", aldus onderzoeker Liesbeth van der Woud. "De wet is een nobel streven, maar de praktijk wijst uit dat het op deze manier niet werkt. Er moet iets veranderen."
'Rennen en vliegen om aandacht te verdelen'
Mogelijke oplossingen zitten hem in een makkelijkere weg richting speciaal onderwijs, kleinere klassen en meer hulp in het klaslokaal. Bij Angelique Klokgieter is de ondersteuning minimaal. "Wij hebben op onze school zo’n vierhonderd leerlingen, maar slechts één klassenassistent. Zij wordt ingeroosterd in meerdere groepen. Maar ook zij kan niet overal zijn; ook zij heeft maar twee handen. Daardoor ben je continu aan het rennen en vliegen om je aandacht zo goed mogelijk te verdelen."
De onderzoekers van Duo ontvingen uitbreide toelichtingen van leerkrachten. Daaruit concludeert Liesbeth van der Woud dat de nood hoog is. Het is frustrerend voor leerkrachten om te ervaren dat ze tekort schieten in hetgeen ze het liefste doen: kinderen ondersteunen en goed lesgeven.
PO-Raad:
"Passend onderwijs is een flinke stelselwijziging geweest, waardoor we niet kunnen verwachten dat het na een aantal jaren helemaal op rolletjes loopt. Maar zolang er thuiszitters zijn en leraren het gevoel hebben leerlingen tekort te doen, moeten we met elkaar kijken wat er beter moet. Dat doen we ook, en er worden stappen gezet, maar we zijn er nog niet. Dat komt mede doordat de situatie in het onderwijs complex is. De combinatie lerarentekort, werkdruk, passend onderwijs maakt dat het werk voor leraren extra pittig is geworden. Hét antwoord op de vraag hoe het anders moet, hebben we helaas nog niet, daarover blijven we met alle betrokken partijen in gesprek."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.