Leggen binnenkort ook Nederlandse scenario- en scriptschrijvers het werk neer, zoals in Hollywood? 'Ze kunnen niet staken'

Na de scenario- en scriptschrijvers, dreigen nu ook acteurs in Hollywood te gaan staken. Ze willen meer geld en meer zekerheid. In Nederland spelen dezelfde problemen, maar staken zal hier niet zo snel gebeuren, verwacht producent Jeroen Koopman.

Het is niet de eerste keer dat scenario- en scriptschrijvers in Hollywood staken. In 2007 legden 12.000 van hen het werk neer. Toen duurde de staking 100 dagen.

Basis van elke film of serie

"Scenario- en scriptschrijvers zijn uiteindelijk de basis van alles", zegt film- en televisieproducent Jeroen Koopman van New Be. "Vergelijk het met een projectontwikkelaar die een gebouw wil bouwen, maar dat alle architecten ermee stoppen. Dan komt er geen gebouw."

Het scenario is de basis van elke film en serie. "Als er niet geschreven wordt, komt het productieproces stil te liggen. De acteurs starten wat later in het proces, dus als die dan ook nog gaan staken, kunnen de producties die al wel geschreven zijn ook niet afgemaakt worden."

Stranger Things uitgesteld

In Amerika zijn de afgelopen weken 70 procent minder aanvragen gedaan voor filmlocaties, weet Koopman te vertellen. Als Nederlandse kijker merk je daar voorlopig nog niet zoveel van. Koopman: "Als een schrijver vandaag staakt, heeft dat natuurlijk nog geen effect op een productie die morgen in de bioscoop draait, of op een streamingdienst te zien is."

"Maar het nieuwe seizoen van die serie waar je zo naar uitkijkt, zal nog even op zich laten wachten. Het nieuwe seizoen van Stranger Things wordt bijvoorbeeld nu al uitgesteld."

Meer geld en zekerheid

Een van de belangrijke punten waar de Amerikaanse script- en scenarioschrijvers over staken is de betalingen die volgen na het werk. Als een serie of film vroeger opnieuw werd uitgezonden op televisie, kreeg een schrijver daar opnieuw voor betaald.

"Maar in het streamingtijdperk is dat anders. Een serie wordt soms in een keer wereldwijd te gelanceerd en daar krijgt een schrijver eenmalig voor betaald. Dat moet anders, zeggen de schrijvers."

'Niet één oplossing?'

Een eenduidige oplossing is er niet, denkt Koopman. "Het is niet alleen een kwestie van meer geld betaald krijgen. Het zit 'm ook in structureel meer zekerheid krijgen, dat de schrijver onderdeel is van het productieproces en ook nog betrokken is tijdens het draaiproces."

Dat is namelijk niet gebruikelijk: veel acteurs worden alleen betaald voor het eerste deel en daarna moeten ze weer op zoek naar een nieuwe opdracht. "Als dan tegelijkertijd de inkomsten dalen omdat al het geld naar de streamers en studio's gaat, wringt daar de schoen."

Zelfde problemen

Hoewel de Nederlandse filmindustrie veel kleiner is, spelen volgens Koopman dezelfde problemen voor Nederlandse scenario- en scriptschrijvers. Toch verwacht hij niet dat die de straat op zullen gaan, zoals ze nu in Hollywood doen.

"Het systeem is heel anders georganiseerd. De Nederlandse schrijvers zijn niet georganiseerd in een sterke vakbond, zoals in Amerika. Daardoor kunnen ze ook niet staken. Wij hebben in Nederland allang genoegen genomen met heel veel minder. Als de Amerikanen zouden zien hoe het in Nederland geregeld is, zouden ze eeuwig staken."