'Langzaam en niet genoeg': Nederlandse provincies lopen flink achter met uitbreiden natuurgebieden

Als ze aan hun eerder gemaakte afspraken willen voldoen, moeten de Nederlandse provincies haast maken met het uitbreiden van hun natuurgebieden. "We moeten meer urgentie ervaren", vindt Rijksadviseur Jannemarie de Jonge.

Met het uitbreiden en verbinden van bestaande natuurgebieden moet het zogenoemde Natuurnetwerk Nederland ontstaan. Dat zorgt er - als het goed is - voor dat de bodem en waterkwaliteit beter worden en dat verdwenen vogels, planten en insecten terugkeren.

Langzaam en niet genoeg

In 2027 moet het Natuurnetwerk Nederland af zijn, maar er is flinke vertraging. "Als je kijkt naar de statistieken over biodiversiteit bungelt Nederland in alle lijstjes onderaan. Dat komt doordat we een intensief bevolkt land zijn en op het laagste punt van de delta liggen. Het gevolg is dat al het vervuilde water naar ons toestroomt", zegt Rijksadviseur Jannemarie de Jonge.

Volgens haar moeten we beter ons best doen. Alle inspanningen die nu worden gedaan om de natuur te verbeteren gaan langzaam en zijn volgens haar ook nog niet genoeg.

'Gevolgen voor natuur dramatisch'

Het is niet zo dat Nederland de afgelopen tientallen jaren niets heeft gedaan aan natuurontwikkeling, maar op tal van terreinen dreigen we doelstellingen niet te halen, of zijn de deadlines al verschillende keren verschoven.

"De gevolgen voor de natuur zijn dramatisch", zegt De Jonge. "Ik vind het ernstig dat wij er door Europa en de rechter steeds op gewezen moeten worden dat we tekortschieten."

Deadline niet gehaald

Al sinds 1990 wordt gewerkt aan het verbinden van alle grotere natuurgebieden in Nederland om de biodiversiteit te stabiliseren. Daarvoor was eerst het kabinet verantwoordelijk, maar sinds 2014 zijn het de provincies die natuurgebieden moeten verwerven en beheren.

Eigenlijk had het Natuurnetwerk Nederland in 2018 al af moeten zijn, maar inmiddels richten de provincies zich op 2027. Het is nog maar de vraag of die deadline overal gehaald wordt.

Geschrapt door bezuinigingen

Volgens Rijksadviseur De Jonge verschilt dat per provincie. Zo zijn er provincies die door bezuinigingen afgelopen jaren delen hebben geschrapt. "Met pijn in mijn hart heb ik gezien hoe het Natuurnetwerk Nederland is versmald."

De doelstelling is nu 734.000 hectare natuurgebied op land. Daarvan moest volgens de laatste gegevens van 2021 nog 35.000 hectare worden verworven, dat is vergelijkbaar met ruim 50.000 voetbalvelden.

Laatste stukken het moeilijkst

In provincie Noord-Holland zijn ze al aardig op weg, maar juist het verwerven van de laatste stukken natuur is het moeilijkst, merken ze daar. Regelmatig loopt de groene verbinding namelijk dwars door landbouwgebieden heen en daar zijn de boeren van wie die grond is niet blij mee.

Volgens Rijksadviseur De Jonge is het belangrijk om deze boeren te helpen en te betrekken bij het natuurbeleid. Maar makkelijk is dat niet. "We onderzoeken al een hele tijd of we naar kringlooplandbouw toe kunnen en of we de hoeveelheid natuurinclusieve en biologische landbouw omhoog kunnen krijgen. Veel boeren willen dat ook, maar dat lukt alleen als we dat ook als een maatschappelijke opgave zien."

'Uitkopen en doorverkopen dom idee'

Met name aan de randen van de natuurgebieden ziet De Jonge mogelijkheden voor een bepaalde vorm van landbouw.

"Ik ben er voorstander van om samen naar een oplossing te zoeken. Het domste wat we kunnen doen is boeren uitkopen en de grond doorverkopen aan Staatsbosbeheer of de provincies. En ik wil daarmee niks afdoen aan het belangrijke werk van die organisaties."

Kwaliteit natuur moet ook in de stad omhoog

Om de te voldoen aan de Europese normen, moet er volgens De Jonge een groter plan komen. Bij het huidige kabinet ziet ze de goede intenties wel, maar de financiële middelen zijn erg verspreid.

"Een potje voor klimaat, een potje voor het landelijk gebied, een potje voor stikstof. Het moet eigenlijk veel meer in samenhang bekeken worden. En er moeten goede plannen worden gemaakt in de verschillende deelgebieden met de mensen die daar wonen en werken."

Stevige groene ruggengraat

Dat moet leiden tot de noodzakelijke versnelling bij de ontwikkeling en herstel van de natuur. Daarbij moeten ook de gevolgen van klimaatverandering worden meegenomen. "Het gaat langzaamaan beter als je kijkt naar de oppervlakte natuur.

Dat is sinds de jaren 90 gegroeid, maar het moet toch wat verder groeien om het Natuurnetwerk Nederland echt een stevige groene ruggengraat te laten zijn. Dat geldt voor heel Nederland. De basiskwaliteit van de natuur van stad en land moet echt omhoog."