Kunnen onderzeese datakabels worden afgeluisterd? Steeds vaker verzoeken om ze diep in te graven

Steeds vaker verzoeken overheden om reparatie van onderzeese datakabels. De kabels verspreiden gevoelige informatie over de wereld. Wie ze beheerst, heeft een machtig wapen in handen. Een eventuele mogelijkheid tot afluisteren moet dus worden voorkomen.

Grote commotie onder Westerse Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten afgelopen augustus: het Russische spionageschip Yantar werd gesignaleerd voor de kust van Ierland. Op die plek komt een aantal transatlantische datakabels aan land. Eerder dobberde de Yantar al rond in het Caraïbisch gebied, waar de VS onderzeese militaire kabels heeft lopen van en naar Guantanomo Bay. Vermoed wordt, dat de Russen de kabels proberen te tappen, dan wel te saboteren.

'Russen vertonen verdacht gedrag'

Minister van Defensie Ank Bijleveld sprak vorige maand bij de commando-overdracht van de Koninklijke Marine al over de ongezonde interesse van de Russen voor 'onze' datakabels.

"De aanwezigheid van Russische onderzeeërs op de Noordzee is reden tot zorg", zei ze. "Soms vertonen zij verdacht gedrag, wat erop kan duiden dat mogelijk datakabels worden afgetapt met vitale informatie over onze economie en veiligheid."

Wat de Russen met sabotage van de datakabels willen bereiken? Chaos!

Ruben Brekelmans, Tweede Kamer VVD

Ontwrichtend voor de samenleving

Inlichtingenexpert Danny Pronk van Instituut Clingendael vindt het 'opmerkelijk, dat de minister dit zo in de openbaarheid noemt', maar vindt dat wel logisch: "Dit is de nieuwe arena van de globale machtsstrijd."

De datakabels zorgen voor wereldwijde internetverbindingen, verbinden onze financiële markten en zorgen ook voor militaire informatievoorziening. Als datakabels worden gesaboteerd en dit soort verbindingen wegvallen, kan dat de samenleving ernstig ontwrichten. Pronk: "Het zijn in eerste instantie civiele verbindingen, maar bijvoorbeeld het Amerikaanse leger is voor beelden van onbemande vliegtuigen voor 95 procent van deze kabels afhankelijk."

Flinke invloed uitoefenen

Experts zijn het er nog niet over eens, of het al mogelijk is om de glasvezelkabels af te luisteren, maar ook door het vernielen van kabels kan een macht flinke invloed uitoefenen.

Bij rederij Royal IHC krijgen ze in ieder geval vaker dan voorheen verzoeken om reparatie van de onderzeese kabels. Het bedrijf bouwt kabelleggers en heeft ook de technische faciliteiten in huis om een gebroken kabel binnen 5 dagen op te graven, te herstellen en weer te begraven.

Steeds vaker verzoeken

Louwrens op de Beek, directeur Defence van IHC: "Voorheen kregen wij vooral verzoeken van bedrijven als Google en Microsoft voor het leggen van kabels. Nu zijn het steeds vaker verzoeken van overheden om reparatiemiddelen voor militaire doeleinden."

"Met onze onderwaterrobot en eventueel een baggerschip kunnen wij kabels tot op tien meter diepte begraven, zodat ze beschermd zijn tegen invloeden van buitenaf."

'Nederland moet voorbereid zijn'

Volgens Inlichtingenexpert Pronk was het niet voor niets, dat Bijleveld het probleem van mogelijke sabotage van datakabels hardop benoemde: "Nederland heeft in het verleden bezuinigd op middelen om te kunnen surveilleren en spionageschepen als de Russische Yantar in de gaten te houden. De Orion maritieme patrouillevliegtuigen zijn bijvoorbeeld verkocht aan Duitsland en Portugal. Achtergrond van de opmerking van Bijleveld is waarschijnlijk dat er geld nodig is."

De VVD-fractie in de Tweede Kamer heeft schriftelijke vragen gesteld over de opmerkingen van Bijleveld. Zij vinden het belangrijk dat Nederland goed is voorbereid. VVD-Kamerlid Ruben Brekelmans: "We moeten de Russen in de gaten houden, zodat zij weten dat ze niet onopgemerkt sabotage-acties kunnen voorbereiden. Én we moeten scenario's opstellen voor het geval er daadwerkelijk iets met die kabels gebeurt."