Koning van de klucht is niet meer, TROS-coryfee John Lanting (88) overleden

De apotheose van de meeste kluchten van het Theater van de Lach, het toneelgezelschap van John Lanting, voltrok zich volgens een vast stramien: een minkukel loopt zenuwachtig over het toneel. Het publiek ziet dat een vrouw zich heeft verstopt in een garderobekast. Een andere man, een gast die onraad ruikt, wil de kast openen. De minkukel probeert dat met man en macht te voorkomen. Uiteraard tevergeefs, tot hilariteit van het publiek.

In de hogere culturele kringen werd er op neergekeken. Deze vorm van theater zou veel te platvloers, seksistisch en eendimensionaal zijn. Lach-of-ik-schiet. John Lanting, traditioneel geschoold acteur, trok zich er weinig van aan. “Als die recensies al onder mijn ogen kwamen, struikelde ik altijd over het onbenul van de critici. Zeuren dat het plot voorspelbaar is... dat is nou net een kenmerk van de klucht. De enige criticus die ik serieus neem, is het publiek”, zei hij in 1995 in De Volkskrant.

Lanting overleed vandaag op 88-jarige leeftijd. Als kind al wilde hij clown worden, en zijn werkzame leven stond in het teken van de ‘lach’. Hij zorgde er - als producent en hoofdrolspeler van zijn kluchten - voor dat ‘de gewone man’ naar het theater kwam. Met zijn ’Theater van de Lach' in de jaren 70 en 80 trok hij een miljoenenpubliek. Niet alleen in het theater, ook dankzij de televisie. De TROS zond zijn kluchten, gebaseerd op Engelse stukken, in die jaren met veel succes uit. “De klucht gaat over gewone mensen in ongeloofwaardige, uitvergrote omstandigheden. In blijspelen is de situatie geloofwaardig, maar zijn de karakters overdreven witty, te spitsvondig. Daar houd ik niet van, en dat pikt het publiek trouwens niet”, aldus Lanting in het interview met De Volkskrant.

Toch begon Lanting zijn carrière als ‘serieus acteur’. Hij studeerde in 1964 af aan de Toneelschool Amsterdam, hij debuteerde met de solovoorstelling ‘De Aap’ van Franz Kafka, speelde bij de maatschappijkritische cabaretgroep Lurelei, Kunt u mij  de weg naar Hamelen vertellen? en in het satirische VARA-programma Hadimassa met acteurs als Kees van Kooten, Wim de Bie, Annemarie Oster en Ton van Duinhoven. In 1971 richtte hij met theaterproducent Jacques Senf ‘het Theater van de Lach’ op, dat tot 1996 kluchten op de bühne bracht.

AVROTROS laat in een reactie weten dat John Lanting met zijn Theater van de Lach van grote betekenis geweest voor de TROS, die zijn shows op het scherm bracht waaronder Een kus van een Rus en Een Scheve Schaats. Naar aanleiding van het overlijden van Lanting zendt AVROTROS vanavond om 00.10 uur een documentaire over zijn leven uit op NPO1.