Wat kan er uitkomen van de verwachtingen van kiezers nu het nieuwe Europees Parlement is gevormd? Dat is de grote vraag. Het hangt af van verschillende factoren, legt EU-correspondent Lise Witteman van Follow the Money uit.
Een eigen asielbeleid voor Nederland, los van Europa en een uitzondering op de klimaatafspraken zijn voorbeelden van wat PVV-kiezers als wensen aangeven in een onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel. Aan de andere kant willen kiezers van GroenLinks-PvdA juist dat hun partij ervoor zorgt dat EU-landen meer doen voor het klimaat.
Ruimte bij klimaatbeleid
Veel verschillende wensen, die niet allemaal uit kunnen komen. Het wordt een hele zware dobber om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen, zegt Witteman. "Ik zie een apart asielbeleid voor Nederland niet gebeuren. Dat zal echt geblokkeerd worden."
Rondom de klimaatafspraken verwacht Witteman wel meer beweging. "Er is nog steeds een grote meerderheid voor de klimaatafspraken in de Green Deal, maar de grote vraag is of landbouw nog een groot onderdeel van de klimaatafspraken blijft. We zagen dat Ursula von der Leyen al een stuk naar rechts opschoof om ook de meer rechtse kiezers een plezier te doen."
Nieuwe Europese Commissie
En dan hangt er ook nog veel af van hoe de Europese Commissie er uit gaat zien. In juli wordt gestemd of Ursula von der Leyen weer wordt aangewezen als de nieuwe commissievoorzitter. En daarna worden de nieuwe Eurocommissarissen aangesteld. Vanaf november zit er dan een nieuw bestuur in Brussel.
Of de rechts-radicale partijen met elkaar gaan samenwerken, hangt volgens Witteman af van de Italiaanse premier Giorgia Meloni, die nu bij de rechtsconservatieven zit.
Geen belang bij rechts blok
"De vraag is in hoeverre zij uiteindelijk interesse heeft om zo'n heel groot, rechtsconservatief blok te vormen, als ze daarbij misschien de gunst van Ursula von der Leyen verliest. Want Meloni en Von der Leyen zijn nu goed met elkaar. Dat wil Meloni waarschijnlijk zo houden. Von der Leyen heeft aangegeven dat ze niet met extreemrechts wil samenwerken, omdat ze dan de gunst aan de linkerkant verliest."
"Als Giorgia Meloni het goed speelt, kan ze gewoon met Ursula von der Leyen dealtjes op bepaalde onderwerpen blijven sluiten zonder dat hele rechtse blok met zich mee te slepen. Daar is weinig fractiediscipline en er zijn veel onderlinge verschillen. Eigenlijk zie ik Meloni op dit moment als de kingmaker."
Gebrek aan vertrouwen en interesse
Uit het EenVandaag-onderzoek blijkt ook dat een groep niet is gaan stemmen, omdat 'ze het waren vergeten'. Dat verbaast Witteman niet. "Er zijn twee grote redenen voor. Allereerst hebben we natuurlijk heel wat schandalen gezien de afgelopen jaren. Zoals het grote omkoopschandaal Quatargate. En zo zijn er nog veel meer schandalen geweest."
"Het andere grote probleem is dat er weinig journalistieke belangstelling is voor het Europees Parlement. Tijdens deze Europese verkiezingen hebben verkiezingswaarnemers dat ook aangekaart. Als mensen niet geïnformeerd zijn en toch stemmen, breng je een beetje halfblind je stem uit. En weet je niet zo goed wat de implicaties daarvan zijn."
"Er wordt van alles geprobeerd om de kloof te dichten. Zoals met het project The Future of Europe. Dan worden er allemaal burgers bij elkaar gezet in een zaaltje. Maar iedereen weet ook wel dat dat een beetje een wassen neus is. Dus de grote uitdaging is hoe we die Europese politiek meer integreren in de landelijke politiek en andersom."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.