Kiezers NSC en VVD staan open voor regeren met de PVV: 'Liever Wilders dan Timmermans'

De meeste kiezers van NSC, VVD en BBB staan open voor een coalitie met de PVV van Geert Wilders. Ook PVV-kiezers willen regeren met deze partijen.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 25.000 leden van het Opiniepanel. Partijleiders krijgen deze campagnetijd vaak de vraag met wie ze willen samenwerken na de verkiezingen. Dat is niet voor niks, want een meerderheid van de kiezers (62 procent) vindt dat belangrijk om te weten bij het bepalen van hun stem.

Rechts kabinet in trek

Als kiezers een aantal varianten van coalities krijgen voorgelegd, krijgt een rechtse coalitie, met de VVD, NSC, BBB en de PVV vooralsnog de meeste steun. 48 procent vindt het acceptabel als die partijen - nu samen goed voor 83 zetels in de peiling van EenVandaag en Ipsos - in een coalitie stappen.

Dat is geen meerderheid, want vooral linkse kiezers zijn tegen, maar gemiddeld zijn meer kiezers voor een rechts kabinet met de PVV dan een minderheidskabinet zonder de PVV (42 procent). Ook een middenkabinet met NSC, VVD, GroenLinks-PvdA - nu goed voor zo'n 76 zetels - kan op minder steun rekenen (28 procent). Iets meer, maar alsnog weinig, steun (32 procent) is er voor een links kabinet met GroenLinks-PvdA, Partij voor de Dieren, SP, D66, ChristenUnie en NSC.

VVD-kiezers: coalitie met PVV acceptabel

Voor kiezers van VVD, NSC en BBB is een coalitie met de PVV minder controversieel dan bij de gemiddelde stemmer. Van de VVD-kiezers noemt maar liefst 70 procent samenwerken met de PVV acceptabel. De VVD sloot de PVV na een mislukt kabinet-Rutte I categorisch uit, maar huidig VVD-leider Dilan Yesilgöz zet de deur weer op een kier. Zij wil 'eerst zien waar de heer Wilders mee komt' en hoopt dat hij zijn toon matigt ten opzichte van vorige verkiezingen. Bij het NPO Radio 1-verkiezingsdebat van afgelopen vrijdag leek ze daar nog niet van overtuigd.

Maar volgens de meeste VVD-kiezers (68 procent) heeft Wilders dat wel voldoende gedaan. Daarbij denkt ruim de helft van de VVD-kiezers (57 procent) dat er met de PVV van Wilders goed is samen te werken in een volgend kabinet. Een VVD'er in het onderzoek: "Hij moet nog laten zien dat hij echt compromissen wil sluiten, maar kom maar op. Liever Wilders dan Timmermans."

'Toon matigen om mee te regeren'

Veel PVV-kiezers zien regeren in een coalitie met de VVD, NSC en BBB op hun beurt ook zitten. Zij willen graag dat de PVV gaat meeregeren: 9 op de 10 (89 procent) wil liever dat hun partij in een kabinet gaat dan in de oppositie (8 procent). Daarmee zijn ze enthousiaster dan bijvoorbeeld CDA- en ChristenUnie-kiezers die, na twee kabinetsdeelnames, terughoudend zijn.

PVV-leider Wilders sprak eerder grote bezwaren uit tegen de dubbele nationaliteit van VVD-leider Yesilgöz. Voor kiezers lijkt haar achtergrond geen struikelblok: 81 procent noemt het prima als de PVV aan een kabinet deelneemt waarin zij premier wordt. Iets gevoeliger ligt het matigen van de toon op immigratie. Toch vindt de grootste groep PVV-kiezers (53 procent) het goed als Wilders zijn toon matigt om te kunnen meeregeren. 38 procent heeft daar wel moeite mee.

NSC-kiezers: PVV niet uitsluiten

Hoewel Pieter Omtzigt de PVV uitsluit, vinden zijn kiezers het in meerderheid (60 procent) wel acceptabel als NSC in een meerderheidskabinet samenwerkt met de PVV. Sterker, als ze moeten kiezen, hebben ze liever een meerderheidskabinet met NSC, VVD, BBB en PVV dan een minderheidskabinet zonder de PVV.

Een NSC-kiezer daarover: "Van mij mag PVV het nog wel een keertje proberen, ook al is dat absoluut niet mijn partij. Dan moet Wilders op staatsrecht wel matigen."

Liever een meerderheidskabinet

Pieter Omtzigt zei vorige week dat hij een voorkeur heeft voor een minderheidskabinet, maar ook dat zien zijn kiezers anders. Hoewel ze een minderheidskabinet wel acceptabel vinden, zien de meeste NSC-kiezers toch liever een meerderheidskabinet (58 procent).

Een NSC-kiezer: "Het is goed als de Tweede Kamer meer wordt betrokken, maar dat zoeken kan ook vertragen. Daadkracht is voor mij nu belangrijker met alle problemen in Nederland." Een kwart (26 procent) deelt wel de mening van Omtzigt en ziet liever een minderheidskabinet.

'Zou een nachtmerrie zijn'

Kiezers van GroenLinks-PvdA, de grootste partij op links die nog meedoet om de grootste te worden, gruwelen van een rechtse coalitie met de PVV. 95 procent van deze kiezers noemt deze coalitie onacceptabel.

"Timmermans moet er alles aan doen om Nederland niet door rechts te laten regeren. Dat zou echt een nachtmerrie zijn", zegt een kiezer. Ook een minderheidskabinet met alleen de VVD, NSC en BBB zou geen steun krijgen van deze kiezers.

GroenLinks-PvdA-kiezers willen over links

Die steun groeit in het geval GroenLinks-PvdA onderdeel is van de coalitie. Zo staat een krappe meerderheid (55 procent) open voor een coalitie door het midden met VVD, NSC en GroenLinks-PvdA, nu goed voor 76 zetels in de zetelpeiling.

Maar het liefst gaan GroenLinks-PvdA-kiezers over links, ook al zijn daar heel veel partijen nodig voor een meerderheid. 93 procent noemt een coalitie tussen bijvoorbeeld GroenLinks-PvdA, PvdD, SP, D66, CU en NSC acceptabel. Omdat NSC-kiezers dat niet zien zitten - een kwart vindt die coalitie acceptabel - lijkt GroenLinks-PvdA voorlopig buitenspel te staan en ligt een rechts kabinet meer voor de hand.