Directeur blijft zich verzetten tegen sluiten jeugdgevangenis: slecht voor reïntegratie

De jeugdgevangenis in Veenhuizen gaat dicht. Jonge gedetineerden uit Groningen, Friesland of Drenthe moeten voortaan hun straf uitzitten in Nijmegen of in Lelystad, ver van hun vertrouwde omgeving. Terugval in oude gewoontes ligt hierdoor op de loer.

Harry Dijkstra is directeur van de justitiële jeugdinrichting Elker in Veenhuizen. Zijn gevangenis moet dicht. Alle pleidooien bij de politiek, en een brandbrief van 32 burgemeesters hebben niet geholpen. Minister Dekker voor Rechtsbescherming is onverbiddelijk. Donderdag stemt de Tweede Kamer weliswaar nog over het voorstel, maar het lijkt een gelopen race. En dat is volgens Dijkstra absoluut niet slim.

Pijnpunt

Jeugdinrichting Elker telt momenteel 44 jongens die zijn veroordeeld voor inbraak, brandstichting, geweldsdelicten of erger. Ze zitten er hun straf uit en krijgen een gedegen voorbereiding om later, als ze eenmaal weer vrij zijn, als gewone burger in de samenleving te functioneren. En juist in die voorbereiding op hun terugkeer in de maatschappij zit volgens directeur Dijkstra de pijn.

Jongeren met het einde van hun straf in zicht krijgen verlof als onderdeel van de behandelfase. Ze mogen overdag familie bezoeken, weer naar school of aan het werk gaan. En dat doe je niet als je ver weg in Nijmegen of in Lelystad in de cel zit. Dijkstra: "Met de trein van Assen naar Nijmegen, en daar nog eens een stuk met de bus naar de jeugdgevangenis. Dan ben je al bijna 3,5 uur onderweg. En dan hebben we het alleen over de heenreis."

'Meteen terug met de trein'

Ook de jongeren zelf vinden het belangrijk dat ze in de buurt blijven. 'David', om privacyredenen hebben we hem een andere naam gegeven, is een van die jongeren die gevangen zit in Veenhuizen.

Hij moet nog een jaar zitten, maar komt vanwege de resocialisatie al veel buiten: "Ik moet ook op verlof kunnen. Mijn moeder woont in Friesland. Als ik verder weg zit, dan ga je dat niet redden. Zo'n onbegeleid verlof is slechts 12 uur. Dan kan ik, zodra ik aankom, meteen weer terug met de trein."

'Makkelijk terugvallen'

Het is van heel groot belang dat de jongeren in de gevangenis het contact met hun ouders niet verliezen, vindt directeur Dijkstra: "Je vader of moeder wekelijks zien, horen hoe het met de rest van de familie gaat, met je vrienden, informatie over je voetbalclubje. Het is veel belangrijker dan sommigen denken. En juist het onderhouden van die band wordt echt moeilijk als de afstand groot is."

Bovendien zijn veel van die ouders niet zo bemiddeld. Een wekelijks reisje om je zoon te zien kost al snel enkele tientjes. Volgens jeugdpsychiater Peter Dijkshoorn is deze band zo ontzettend belangrijk om de jongere in de cel niet te vervreemden van de omgeving. "Ik denk bovendien dat jongeren ook makkelijker kunnen terugvallen, juist omdat het netwerk ontbreekt", zegt Dijkshoorn.

'Niet de taak van de provincie'

Voor jongeren zijn er in Nederland 750 bedden (cellen), daarvan zijn er slechts 380 bezet. VVD-gedeputeerde Henk Brink van de provincie Drenthe begrijpt dat het kabinet keuzes maakt, maar vindt het zorgwekkend dat uitgerekend de jeugdgevangenis van Elker sluit. "In het regeerakkoord staat dat er geen gevangenissen zouden sluiten. En als ze al zouden sluiten, dan niet in de regio", zegt hij.

En juist dat gebeurt nu. Ook in Limburg wordt de enige jeugdgevangenis gesloten, waarmee de jeugddetentiecentra zich concentreren in het midden van het land. Als provincie financieel bijspringen om Veenhuizen te behouden is wat Brink betreft niet aan de orde. "Dat is niet de taak van de provincie."