Is het nu wel of niet mogelijk om btw op groente en fruit af te schaffen? Volgens wetenschappers levert het veel op

Vorige week zei het kabinet nog dat het niet mogelijk is om de btw op groente en fruit te verlagen naar 0 procent. Het zou ook geen gezondheidswinst opleveren, maar beleidsmakers en wetenschappers zeggen nu dat dat niet klopt. Zo ook Frank van Lenthe.

Frank van Lenthe is hoogleraar Sociale Epidemiologie bij het Erasmus MC in Rotterdam. Hij ziet de verlaging van btw op groente en fruit juist als een hele goede maatregel om de volksgezondheid in Nederland te verbeteren.

Helft heeft overgewicht

"We hebben een enorm probleem als het gaat om de volksgezondheid", zegt Van Lenthe. "In 1990 kampte 35 procent van de Nederlanders met overgewicht, maar inmiddels is dat al 50 procent. Als we niks doen, wordt dat 60 procent in 2040. Daarbij hebben we ook nog grote verschillen in gezondheid tussen sociaaleconomische groepen."

Het kabinet zoekt oplossingen om Nederlanders gezonder te krijgen en liet daarom onderzoek doen naar de verlaging van btw op groente en fruit. Het rapport kwam vorige week uit en daarin stond dat zo'n verlaging ervoor zal zorgen dat de Nederlandse bevolking 4 procent meer groente en fruit gaat eten.

Samenleving als geheel

"Dat rapport zegt dat het niet het juiste instrument is, en dat er geen gezondheidswinst is. Maar ik vind dat het wel degelijk winst oplevert", reageert Van Lenthe op het rapport. "4 procent is per individu heel erg weinig en de kans dat dat ziekte voorkomt is per persoon ook erg klein", geeft hij toe. "Maar het gaat om de samenleving als geheel."

"Voor een klein percentage van de mensen zal een klein beetje meer groente en fruit eten hun gezondheid echt verbeteren. En een klein percentage van de gehele bevolking is wel gewoon een groot aantal", benadrukt hij. "Je moet een maatregel als deze beoordelen op wat het doet voor de volksgezondheid, en dat is heel veel."

'Ambitie moet juist hoger'

Maar het rapport zegt ook dat het juridisch gezien niet uitvoerbaar zou zijn om aan te geven wat onder groente en fruit valt. "Er zouden te veel organisatorische problemen aanzitten. En omdat het weinig gezondheidswinst oplevert, zouden we het dan maar misschien niet moeten doen", hoort Van Lenthe.

"Maar er valt juist zoveel winst te behalen, dat je het beter om kan draaien", vindt hij. "Juist omdat er zoveel mogelijkheden zijn voor de volksgezondheid, moet de ambitie om dit probleem juridisch op te lossen veel hoger liggen", voegt hij toe.

Krachtige maatregel

Volgens hem zit de kern van de oplossing uiteindelijk in het tegengaan van de toename van het aantal Nederlanders met overgewicht én het aanpakken van de oorzaken van die toename.

"De meest krachtige maatregelen die je daarbij kunt nemen zijn die waar we allemaal een beetje gezonder van worden", zegt hij. "Dit is een hele belangrijke."

'Breder pakket nodig'

Dat er meer maatregelen nodig zijn dan alleen een verlaging van de btw op groente en fruit, vindt Van Lenthe ook. "Alle experts zijn het eens dat er niet een afzonderlijke maatregel is die de toename van overgewicht of die van sociaaleconomische verschillen kan tegengaan. Dat moet gaan om een groot pakket van maatregelen."

Wat er nog meer in dat pakket moet? "Je moet vroeg beginnen. Kinderen veel laten bewegen en samen laten lunchen", geeft de voedingswetenschapper als voorbeeld. "Verder andere prijsmaatregelen zoals een belasting op suikerhoudende dranken." Een goede leefstijl promoten is ook belangrijk, benadrukt hij tot slot.