Is een populistisch rechtse regering in Italië een gevaar voor de eurozone? 'Verwachting is dat er botsingen ontstaan'

Zondag gaan de Italianen naar de stembus. Volgens de laatste peilingen wint populistisch rechts en krijgt Italië een regering die kritisch is op Europa en vooral de Italiaanse belangen wil verdedigen. De vraag is hoe dat uitpakt voor de economie.

De rechtse coalitie van Giorgia Meloni's Fratelli d'Italia, Lega en Berlusconi's Forza Italia staat in de peilingen rond de 40 procent. Als winnaars van de verkiezingen zullen die partijen met z'n drieën kunnen regeren.

Eigen economie eerst

Vooral Fratelli d'Italia en Lega laten zich in hun campagnes kritisch uit over Europa. Giorgia Meloni benadrukt in haar campagnetoespraken bijvoorbeeld 'dat het feestje voor Europa voorbij is', en dat Italië met haar een premier zal krijgen die vooral de belangen van Italië zal verdedigen.

"Zijn ze bang voor mij? Dan zijn ze bang voor een sterk Italië, dat vooral aan haar eigen economie zal denken", zei Meloni tijdens een toespraak.

Markten gespannen

Hoogleraar Politiek Gedrag aan de gerenommeerde Milanese Bocconi Universiteit, Catherine de Vries, ziet structurele problemen in de Italiaanse economie. "Er is te weinig groei en het land torst al decennia een zeer hoge staatsschuld met zich mee", vertelt ze.

"Vanuit het buitenland en op de financiële markten wordt met veel aandacht gekeken naar de verkiezingen. Met deze regering is de verwachting dat er botsingen zullen ontstaan met Brussel. Dat wil namelijk dat Italië hervormt en bezuinigt. Daar reageren de markten gespannen op."

Belangrijk voor Europa

Italië is de derde economie in de eurozone, de vierde in de Europese Unie (Nederland staat op nummer zeven) en de twaalfde van de wereld, als je kijkt naar het bruto binnenlands product. Daarnaast is het land de achtste exporteur ter wereld. De helft van Italiës export gaat naar EU-lidstaten. En na Duitsland heeft Italië de grootste maakeconomie van de Unie.

"Maar die industrie zit hoofdzakelijk in het noorden", vertelt De Vries. "Het zuiden is een stuk armer en loopt economisch achter. Juist voor die delen van Italië liggen er veel kansen in het Europese coronaherstelfonds."

Opnieuw onderhandelen

Italië krijgt zo'n 190 miljard euro uit dat fonds, meer dan ieder ander land van Europa. De huidige premier, Mario Draghi, oud-voorzitter van de Europese Centrale Bank, was begonnen met het doorvoeren van een reeks belangrijke hervormingen, die als voorwaarde door de EU zijn verbonden aan dat bedrag.

Het is opvallend dat Giorgia Meloni aangeeft dat ze opnieuw wil onderhandelen met de EU over de voorwaarden. De Vries: "Niemand weet wat ze daarmee bedoelt. De plannen voor het coronaherstelfonds zijn Italië niet opgedrongen, ze zijn door het Italiaanse parlement goedgekeurd. Die miljarden zijn erg belangrijk voor Italië." Toch denkt De Vries niet dat ze voor de aanval met Brussel kiest. "Onder Draghi heeft Italië weer een zekere positie in Brussel verworven."

Kiezer teleurgesteld

Waar De Vries en andere economen zich zorgen maken over de beloftes van de rechtse partijen, maken de politici mooie beloftes: Silvio Berlusconi belooft de pensioenen te verhogen, Matteo Salvini belooft de belastingen te verlagen en Giorgia Meloni wil de kosten voor arbeid omlaag brengen.

"Het is een Italiaans fenomeen, deze beloftes, maar ik zie niet hoe ze dit ooit gaan bekostigen", zegt De Vries. "Ik zou niet weten met welk geld. Ik vrees dat de kiezer daarmee toch weer teleurgesteld zal worden."