Is een DNA-match voldoende om een zaak te sluiten?

Twintig jaar na dato werd afgelopen weekend in Spanje Jos B. gearresteerd voor betrokkenheid bij de dood van 11-jarige Nicky Verstappen. Een oplettende burger bracht justitie op het spoor naar de schuilplaats van B. die in beeld kwam na een DNA match. Is de zaak dan nu opgelost?  

De match betekent na twee decennia een grote doorbraak in de moordzaak. Officier van Justitie Jan Eland noemde de aangetroffen sporen hele ‘krachtige aanwijzingen voor een delict’, een daderspoor. “We laten in het midden wat voor sporen. Maar we hebben sporen op de kleding van Nicky aangetroffen die zodanig zijn dat we de conclusie kunnen trekken dat diegene, de donor van die sporen, de laatste uren van Nicky heeft meegemaakt,” aldus de officier in het radioprogramma Een op Een. Het is de zoveelste coldcase die opgelost lijkt te worden met DNA. 

De databank

In 1997 is gestart met een DNA databank voor strafzaken. Iedereen die veroordeeld wordt voor een misdrijf waarop een gevangenisstraf staat van vier jaar of meer, is verplicht materiaal af te staan. Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid wil de databank graag uitbreiden met profielen van personen die verdacht worden. 

In de databank staan nu zo’n 70 duizend profielen van sporen en 250 duizend profielen van personen. Dit aantal groeit jaarlijks en mag 12 tot 80 jaar bewaard worden. Door nieuwe mogelijkheden en verfijndere technieken kan steeds meer onderzocht worden. Er is steeds minder materiaal nodig om tot een DNA profiel of mengprofiel te komen.  

DNA, de heilige graal

De laatste jaren alleen al kon de politie in een groot aantal high profile zaken verdachten inrekenen. De bekendste zaak is de arrestatie van Jasper S., voor de moord op Marianne Vaatstra. In de zaak van Milica van Doorn, die in 1992 dood werd aangetroffen in een vijver, zorgde verwantschapsonderzoek voor een match. Dan is er nog de Posbank-moord die na 13 jaar werd opgelost na het aantreffen van een nieuw DNA spoor op een mutsje. In de zaak van Caroline van Toledo, in september 2005 om het leven gebracht, arresteerde men een oude verdachte. Deze man mag komende week met een enkelband naar huis omdat de zaak ‘op zich laat wachten'.

Verjaring ‘stuiten'

Het lijkt alsof er met een DNA match het dossier gesloten kan worden. Maar in sommige jaren speelt ‘verjaring’ in rol. Volgens justitie is dit in de zaak van Nicky Verstappen voorkomen door verjaring te ‘stuiten’. Dit betekent dat men vóór de verjaringstermijn een onderzoekshandeling uitvoert. Met ingang van 1 april 2013 is de verjaringstermijn voor een groot aantal misdrijven flink veranderd waardoor minder zaken verjaren.  

DNA spoor alleen niet genoeg 

Is de zaak niet gestuit, dan kan de zaak verjaren. Zoals in de zaak van de Haagse Miriam Sharon. De alleenstaande moeder werd in 1990 om het leven gebracht terwijl haar dochtertje een kamer verder lag te slapen. Ruim vijfentwintig jaar na dato werd alsnog een verdachte gearresteerd doordat er een DNA-match was met de Israëliër Daniël E. 

Omdat zaak Sharon vóór ingang van een nieuwe wet is gepleegd, zou alleen moord niet verjaard zijn. Justitie moest dus aantonen dat de vrouw met voorbedachte rade om het leven was gebracht. Een DNA spoor alleen, is dan niet genoeg om moord aan te tonen.   

E. kreeg uiteindelijk veertien jaar cel. Een overwinning voor het cold case team. De rechter achtte moord aannemelijk. Er lagen verklaringen van getuigen en E. zou hebben gezegd dat hij gestuurd was. Ook is de de nek van de vrouw zo professioneel doorgesneden dat het volgens de rechtbank op een afrekening lijkt. 

Jos B. 

De verdachte in de zaak Verstappen, Jos B. zal worden voorgeleid aan de Spaanse rechtbank. Het is nog niet bekend wanneer hij uitgeleverd zal worden aan ons land. Dan zal ook meer bekend worden over hoe de zaak in Nederland verder zal gaan.