Is een boostervaccin voor iedereen nodig? 'Werking prik neemt af, maar beschermt nog goed tegen ernstige ziekte'

De Gezondheidsraad komt met een spoedadvies voor een eventuele boosterprik voor na het Janssen-vaccin. Bij bloedbank Sanquin zien ze veel minder anti-lichamen bij mensen met het AstraZeneca-vaccin. Wat is er aan de hand met de werking van deze vaccins?

Het lijkt alle hens aan dek voor mensen die het afgelopen jaar Janssen of AstraZeneca hebben gekregen. Want een studie gepubliceerd in Science, suggereert dat het Janssen vaccin voor nog maar 13 procent beschermt na een halfjaar tegen een corona-infectie. Volgende week komt de Gezondheidsraad met een advies over een boosterprik voor mensen die het Janssen-vaccin hebben gekregen.

Booster voor zorgpersoneel dat Janssen kreeg

Toch vertelt die 13 procent die je ziet in het artikel van Science echt niet het hele verhaal, schept Anke Huckriede, hoogleraar vaccinologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, enige orde in de chaos. Want er zijn ook weer studies die een ander beeld laten zien, vertelt ze.

"De vaccins beschermen nog goed tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopnames. Ik zou in elk geval wel pleiten voor een booster voor zorgpersoneel die het Janssen vaccin toegediend kregen. Omdat zij toch veel werken met mensen kwetsbare mensen." Over het Janssen-vaccin verbaasde Huckriede zich in een eerder stadium ook al. "We weten dat een tweede prik veel doet voor het aantal antistoffen. Dus ik heb al eerder gezegd dat zeker bij het Janssen-vaccin een extra prik nodig kan zijn."

Booster voor Pfizer of Moderna?

Een mogelijk verklaring voor de mindere effectiviteit tegen besmetting kan zijn dat het Janssen- en het AstraZeneca-vaccin sowieso al iets minder effectief waren dan de vaccins van Moderna en Pfizer, de zogeheten mRNA vaccins, waarmee verreweg de meeste mensen geprikt zijn.

"En daarom kan het voor Pfizer en Moderna ook nog best langer duren voordat je daar überhaupt nadenkt over een boosterprik voor de hele bevolking", zegt Huckriede. Ze denkt aan volgend voorjaar, als er al een boostervaccin voor deze vaccins komt. 60-plussers, inwoners van zorginstellingen en mensen met een zwakker immuunsysteem kunnen vanaf december een derde prik krijgen, ongeacht welk vaccin ze hebben gehad.

'Nog altijd belangrijk om hele wereld eerst te prikken'

Tegelijkertijd ging het eerder in deze pandemie nog over het vaccineren van andere landen waar er in veel gevallen nog niet één prik is gezet bij veel mensen. Huckriede beaamt dat dat nog altijd net zo belangrijk is.

"Ik ben het met de WHO eens daar waar het gaat om de gezonde volwassen mensen die niet in een risicogroep vallen. Die mensen zijn nog goed beschermd. Dus ga vooral ook in andere landen snel vaccineren."

Leren leven met het virus

Toch gaat de afname van de effectiviteit van vaccins sneller dan Huckriede had gedacht. "De grafieken die nu rondgaan, zijn wel gebaseerd op wetenschappelijke artikelen, zoals in het blad Science. Maar er zijn wel verschillende data van verschillende studiegroepen. Zo was er een grote studie in Engeland, van het Engelse RIVM. Die komen uit op een afname van 50 procent na 20 weken van het AstraZeneca-vaccin bijvoorbeeld."

"Maar uiteindelijk moeten ermee leren leven dat we coronagolven krijgen en dat je het virus op enig moment krijgt. Maar dat een infectie je dan op een natuurlijke manier boostert. Na een goede vaccinatie kan je immuunsysteem ermee omgaan."