Is Duitse nationalisering van Russische oliemaatschappij een voorbeeld voor andere EU-landen? 'Dat moet nog maar blijken'

Na gasimporteurs wordt nu ook het Duitse deel van de Russische oliemaatschappij Rosneft onder staatstoezicht geplaatst. Zo probeert de Duitse overheid de energievoorziening veilig te stellen. Is Duitsland daarmee een voorbeeld voor andere EU-landen?

"De Duitse overheid wilde eerst minder afhankelijkheid van het Russische gas. En nu willen ze ook minder afhankelijk zijn van Russische olie", vertelt journalist en Duitslandkenner Ulrike Nagel.

Grote afhankelijkheid

"Duitsland is voor zo'n 40 procent afhankelijk van Russisch gas, en Rosneft heeft zo'n 12 procent van de olieverwerkende capaciteit in handen", legt Nagel uit. "Als dat wegvalt, heeft Duitsland een enorm probleem. Dat willen ze voorkomen."

Het Duitse deel van Rosneft heeft een groot aandeel in drie raffinaderijen in Duitsland. Bij een daarvan verwerken ze grote hoeveelheden olie voor het gehele oosten van Duitsland. "Als er geen Russische olie meer geleverd wordt, dan zou dat grotendeels stil komen te liggen", vertelt Nagel.

Olie uit Polen

De Europese Unie heeft namelijk besloten dat er een embargo op Russische olie komt vanaf januari 2023. "Dan moet Duitsland dus opschieten, want de overheid wil mensen in fabrieken niet zo lang laten wachten. Ook moeten er natuurlijk nieuwe leveringen van olie geregeld worden", zegt Nagel.

"Er is een pijplijn vanuit het noorden en er kan olie vanuit Polen komen, maar die wilden nog niet leveren zolang het Duitse Rosneft nog in Russische handen was. De Duitse overheid hoopt dat daar verandering in komt door het onder staatstoezicht te plaatsen. Dan krijgen ze er invloed op."

Speciale wet

En juridisch gezien mag dat ook allemaal. "Dat mag volgens een regeling in een speciale wet die gaat over het veiligstellen van energie", legt Nagel uit. "Als een onderneming zijn opdracht voor de gemeenschap niet nakomt en er dus een tekort aan energie dreigt, mag de overheid deze stap nemen."

Maar die overname van de overheid, kan wel de markt verstoren. "Dit gaat alleen niet zomaar over de markt, maar over een oorlog die Poetin is begonnen. Dat is een uitzonderlijke situatie met veel economische gevolgen. Dus die markt is allang verstoord", benadrukt Nagel.

Onzekere situatie

"Voor Duitsland gaat het nu om het zoeken naar andere aanbieders, en andere manieren om aan olie te komen", vervolgt ze. "De Duitse afhankelijkheid van Rusland van de afgelopen 20 tot 30 jaar is met terugwerkende kracht een groot probleem. Dat risico is onderschat. De oorlog is belangrijker dan een verstoorde markt, blijkt nu."

Is het plan van Duitsland een voorbeeld voor andere EU-landen om Rusland dwars te zitten? "De Duitse overheid vindt het een goede zet, maar of dat het ook echt is, moet nog blijken", zegt Nagel. "Het blijft net als met gas onzeker of andere aanbieders op de wereld nog meer geld gaan neerleggen voor dezelfde olie en alsnog de kas van Rusland spekken."