Inmiddels alweer honderden otters terug in Nederland, maar zich laten zien doen ze niet

'Helemaal te gek' vindt Ellen van Norren van de Zoogdierenvereniging het dat het goed gaat met de otter. Het aantal otters in ons land blijft stijgen. Ondanks dat ze veel tijd op de oever doorbrengen, is het ook voor een expert lastig er een te vinden.

Ellen van Norren, betrokken bij de otter- en beverwerkgroep loopt langs de Randmeren bij Nijkerk. Ze kijkt uit over het rietland. "Dat is wat de otter graag wil. Dat riet gebruikt hij als dekking om zijn visje te eten en ook om langs de oever zijn hele territorium te verdedigen."

Otter was weg

De Zoogdierenvereniging heeft 2021 als jaar van de otter uitgeroepen. Er zijn nu 450 tot 500 otters, zegt Van Norren. Maar dat was eerder wel anders. "De waterkwaliteit was hier zo slecht dat je helemaal niet door het water heen kon kijken. Het was heel vies en het stonk."

In 1989 werd de laatste wilde otter van Nederland doorgereden in Friesland. Het dier was uitgestorven in ons land. Vanaf 2002 werd volgens een vijf jaar durend programma een nieuwe groep uitgezet bij de Weerribben-Wieden. Het ging om zo'n 31 otters. Met succes dus.

Poep

Maar een van die ongeveer 500 otters spotten in het wild, is zeker niet gemakkelijk. Zonder ze te storen, kun je wel onderzoek naar ze doen, door te zoeken naar hun poep. "Die poepjes hebben een visgeur en schubbetjes. Die kun je goed herkennen. Ze leggen die op plekken waar de wind er vat op kan krijgen zodat de geur ook heel ver kan reiken."

Van Norren vindt een klein paadje wat door een otter gemaakt zou kunnen zijn. "Hier zie je dat het riet heel mooi overhangt en dat er een soort hutje is. Dat zou op de otter kunnen duiden."

Nieuwe plekken

Ondanks dat het vinden van de otter nu in Nijkerk niet lijkt te ukken, beleefde Van Norren en haar collega's afgelopen week een naar eigen zeggen fantastisch moment.

"We hoorden dat er sporen zijn gevonden van een otter in Amsterdam", vertelt ze met een grote glimlach. Het is best mogelijk dat het dier al heeft rondgezwommen in de gracht, net als in Groningen en Zwolle. Het kwam tegelijkertijd met een waarneming in Zuid-Limburg. Die plek is ook nieuw, dus dat is heel erg leuk natuurlijk. Want dat vormt een verbinding richting Noord- Frankrijk, waar nog geen otters voorkomen."

Onder de auto

De otter en de mens zijn niet altijd een gelukkige combinatie geweest: ieder jaar wordt namelijk een kwart van de populatie doodgereden, zegt Van Norren. "Ieder jaar opnieuw. De populatie zou dus nog veel harder groeien als ze niet zouden worden aangereden."

De otter heeft verder geen enkele natuurlijke vijand. "Alleen ons, de mensen met de auto. Het is een grote zorg."

Zeldzaam om er een te zien

Van Norren besteedt veel van haar tijd aan het groter maken van de populatie otters, of eigenlijk: er voor zorgen dat de otter minder snel wordt aangereden. Ze zet zich in op de populatie te vergroten. "Als de otter op de kant loopt en een brug tegenkomt, heeft hij de neiging om over de brug te lopen en niet om door het water te zwemmen. Hij gaat dus niet onder de burg door, waar het veiliger is. Maar als je dus een loopplankje maakt onder de brug, gaat de otter er wél onderdoor."

Ze is al jaren met de otter bezig, maar ziet er eigenlijk nooit een in het wild. "Doordat ze 's nachts leven en zo zeldzaam waren. Afgelopen jaar heb ik er voor het eerst een gezien. Ik probeer het al sinds 2015. Op internationale bijeenkomsten waar ik kom heeft een derde van de zaal nog nooit een otter gezien, terwijl het otterspecialisten zijn." Maar dat houdt het spannend. Voor otteronderzoek zijn de poepjes voldoende, het idee dat er een otter leeft is de kroon op het werk van jaren investeren in waterrijke natuur door heel veel organisaties, echt een voorbeeld dat maatregelen nemen helpt om een soort terug te krijgen, zegt ze.