Vapen is ongezond en verslavend, dat is bekend. Maar uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat sommige vapes een hoeveelheid nicotine bevatten die vergelijkbaar is met maar liefst 200 tot 400 sigaretten. Experts waarschuwen: "Je wordt letterlijk ziek."
RTL Nieuws liet vapes die op Nederlandse middelbare scholen in beslag zijn genomen testen in een gespecialiseerd laboratorium. Ze bleken allemaal een smaakje te hebben, terwijl dat sinds dit jaar verboden is. Ook zaten er vapes tussen die net zoveel nicotine bevatten als de hoeveelheid die je binnen zou krijgen als je 200 tot 400 sigaretten zou roken.
Sigaretten
Tabaksexpert bij het Trimbos Instituut Esther Croes had inzage in de onderzoeksdata van RTL Nieuws. Om de rekensom te snappen, moet je volgens haar eerst weten hoeveel nicotine uit een sigaret in je lichaam terecht komt.
"In één sigaret zit ongeveer 10 milligram nicotine, maar een sigaret brandt tussen de trekjes door. Daardoor verdwijnt veel van die nicotine in de buitenlucht. De uiteindelijke hoeveelheid die in je lichaam terecht komt, is 1 tot 2 milligram nicotine per sigaret", zegt Croes.
200 tot 400 meer nicotine
De onderzochte vapes laten extreem hoge concentraties nicotine zien, legt Croes uit. "De waardes lopen op tot wel 30 milligram per milliliter." Dat is veel, benadrukt de tabaksexpert, want deze vapes zijn al gebruikt. Dit is dus slechts de hoeveelheid die is overgebleven. "En die restanten lopen op tot meer dan 15 milliliter vloeistof."
"Vermenigvuldig je die 15 milliliter vloeistof met 30 milligram per milliliter nicotine, dan kom je uit op zo'n 450 milligram nicotine", zegt Croes. "Als je dat vergelijkt met 1 tot 2 milligram nicotine die per sigaret in een mens komt, dan kan je inderdaad concluderen dat in deze vapes 200 tot 400 keer meer nicotine wordt gevonden", bevestigt ze.
Levensgevaarlijke illegale vapes
Volgens de regels mag in een vape maximaal 20 milligram nicotine per milliliter zitten en maximaal 2 milliliter vloeistof, zegt tabaksexpert Croes. Deze illegale vapes gaan daar ruimschoots overheen.
Die hoge concentraties nicotine zijn extreem verslavend, vertelt Wanda de Kanter, longarts en voorzitter van Rookpreventie Jeugd. Ze schrikt van de aantallen en maakt zich grote zorgen. "Stoppen klinkt eenvoudig, maar dat is het niet. Jonge kinderen kunnen zelfs doodgaan aan zo'n extreme hoeveelheid."
'Je wordt ziek en dommer'
"Door een nicotinevergiftiging krijg je last van hoofdpijn, buikpijn en duizeligheid", zegt De Kanter. "Op korte termijn krijg je last van hartkloppingen, angst- en paniekstoornissen. Bovendien gaan je bloeddruk en hartslag omhoog en voel je je angstig en gestrest. Je wordt er letterlijk ziek van."
Op lange termijn leidt blootstelling aan deze schadelijke stoffen tot een onomkeerbare verstoring in je hersenen, vult de longarts aan. De vapes uit het onderzoek lieten bovendien ook sporen van lood zien. Dat vinden de experts zorgelijk. "Lood in je hersenen verlaagt je IQ, je wordt er - hard gezegd - letterlijk dommer van."
Ook legaal geen garantie
De vapes uit het onderzoek zijn, overduidelijk, illegaal. Toch maken de experts zich zorgen. Het geeft namelijk geen garantie dat de vapes die op legale wijze te koop zijn, zoals in tabakswinkels, állemaal gecontroleerd worden."Helaas gebeurt dat onvoldoende", zegt Croes. Ook binnen de reguliere branche worden de regels soms overtreden, vertelt ze.
Bovendien voldoen de legale versies vaak ook niet aan de veiligheidseisen. "Er kunnen zware metalen vrijkomen bij het verhitten van de vloeistof in de legale versie. Die komen uit het product zelf, want óók die wordt in veel gevallen onvoldoende gecontroleerd."
Verbod op wegwerpvapes?
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) zegt niet alles te kunnen controleren. De focus ligt nu op de handhaving van het smaakjesverbod en niet op de hoeveelheid nicotine. Uit eerder onderzoek bleek dat het nicotinegehalte wel onder het maximum bleef, zegt de NVWA.
Maar De Kanter is voorstander van een verbod op alle wegwerpvapes. "We weten dat België al toestemming heeft gekregen van de Europese Commissie en ook Engeland wil dit invoeren."Als alternatief noemt de longarts het vastleggen van een nicotinevrije generatie in een wet. "Dat wil zeggen dat kinderen die nu nog 12 jaar zijn, als zij eenmaal 18 worden, dat aan hen nooit meer nicotineproducten verkocht mogen worden."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.