In de rij voor de voedselbank: dat is een uitzondering, al staat vast dat steeds meer mensen hulp nodig hebben

Grote drukte bij de voedselbank in Amsterdam-Oost deze week: urenlang stonden mensen er in de kou in de rij voor een tas boodschappen. De nood is hoog, ziet ook Regina Mac-Nack: "Eigenlijk schaam ik me dat mensen niet meer rondkomen."

30 jaar geleden richtte Mac-Nack in Amsterdam-Zuidoost de voedselbank 'Hoop op Morgen' op. Inmiddels zijn 1500 gezinnen afhankelijk van het kratje boodschappen dat ze wekelijks kunnen afhalen. En het worden er steeds meer, zegt ze.

'Ik moet hosselen'

Tot nu toe kan ze alle kratjes nog vullen. "Het wordt wel moeilijk omdat er meer gezinnen komen", vertelt ze. "Je hebt meer gezinnen nodig." De hele dag zit ze daarom met bedrijven aan de telefoon om eten te regelen. "Ik moet hosselen, anders krijgen mensen niets in hun kratje. Je kunt niet stil blijven zitten."

En het gaat nu ook om werkende armen, zegt Mac-Nack. "Mensen die werken, maar toch niet uitkomen." Ze houden bijna niets over, vertelt ze. "Hun inkomsten zijn hetzelfde, maar de onkosten gaan omhoog."

Somberheid

Voor veel mensen zijn de kosten van levensonderhoud fors opgelopen. Energiekosten, verzekeringen en huur: alles gaat omhoog. "Heel veel mensen dreigen afgesloten te worden", vertelt ze. "Maar het is winter, het is koud." Eind december organiseert ze een groot kerstevenement. Mensen kunnen zich aanmelden voor een gratis maaltijd, ook voor kinderen is er vertier geregeld. Er zijn al 1100 aanmeldingen binnen.

Mac-Nack vindt het heel erg wat in Nederland nu gebeurt. "Eigenlijk schaam ik me dat mensen niet meer rondkomen", zegt ze. Het zorgt voor spanningen. "Een heleboel mensen zijn ziek thuis." Mensen maken rare stappen, raken gedeprimeerd en ze denken dat het geen zin meer heeft. De oplopende kosten maken hen somber.

'Rij zoals in Amsterdam was exces'

De toeloop wordt herkend door Voedselbanken Nederland. Zij zagen de laatste periode een toename van 30 procent en helpen op het moment zo'n 45 duizend gezinnen. Rijen, zoals in Amsterdam deze week, noemt een woordvoerder 'excessen'. Al staat vast dat veel meer mensen voedselhulp nodig hebben. Het lukt de landelijke voedselbanken nog wel om iedere week een tas te vullen.

"Wij zien dat steeds meer groepen hulp nodig hebben en het moeilijker krijgen om rond te komen", zegt Tamara Madern, lector 'Schuldpreventie en Vroegsignalering'. "Toen voedselbanken begonnen, hoopten we dat het een tijdelijk iets zou zijn en vrij snel weer weg zou kunnen, maar we zien dat de problematiek nog lang niet over is."

'Vreemd dat voedselbank noodzakelijk is'

Ook Madern ziet vooral problemen bij werkende armen. "We zien ook steeds meer mensen die modaal verdienen of meer en ook in de problemen komen." Vaste lasten en boodschappen stijgen steeds verder. "Dus steeds minder mensen houden ruimte over."

Het meeste van het geld gaat naar energielasten of andere kosten, zegt ze. Zo blijft geen geld over voor boodschappen. "Uiteindelijk kunnen ze dan bij voedselbank terecht, maar het is ook vreemd dat in welvarend land als Nederland een voedselbank noodzakelijk is."

Maatregelenpakket vanaf 1 januari

Vanaf vanaf 1 januari volgt een pakket maatregelen van de overheid. Zo wordt het energieplafond ingevoerd en wordt het minimumloon verhoogd. Een hele mooie ontwikkeling, zegt Madern. "Tegelijkertijd moeten we niet denken dat dit problemen weghaalt."

Het maatregelenpakket gaat zeker helpen. "Alleen heel veel mensen weten niet dat de maatregelen er zijn, ze kunnen er geen gebruik van maken, ze denken er geen recht te hebben", vertelt ze. "Of ze zijn angstig om het aan te vragen omdat ze bang zijn dat ze moeten terugbetalen."

Stappen zetten

Bovendien is het aanvragen van maatregelen complex, doordat er op verschillende plekken aanvragen gedaan moeten worden. "Ze moeten veel gegevens aanleveren, mensen vinden het lastig om door de bureaucratie te komen", zegt Madern. "We zien ook dat mensen het niet weten."

Dat maakt dat er veel minder wordt aangevraagd dan waar mensen recht op hebben. Gemeenten voeren daarom campagnes zodat mensen zich bewust worden van waar ze recht op hebben, zegt Madern. "Maar we moeten er nog flinke stappen in zetten."