Veel PVV-stemmers hebben nog vertrouwen in Geert Wilders en staan achter de asieldeal. Tegelijk worden de eerste scheurtjes in zijn imago zichtbaar. Ook Nicolien van Vroonhoven wekt geen extra vertrouwen bij NSC-stemmers, nu de noodwet niet doorgaat.
Dat blijkt uit onderzoek onder ruim 28.000 leden van het Opiniepanel. Afgelopen week onderhandelden Geert Wilders en Nicolien van Vroonhoven, die Pieter Omtzigt vervangt, onder leiding van premier Dick Schoof over het asielbeleid. Het kabinet besliste uiteindelijk om de noodwet los te laten, maar wel zo snel mogelijk een uitgebreid pakket aan maatregelen in te voeren.
'Eerste stap'
Een ruime meerderheid (86 procent) van de PVV-kiezers vindt de asieldeal van het kabinet acceptabel. PVV-kiezers zijn blij dat er 'tenminste wat gebeurt'. Veel van hen zien de afspraken vooral als 'stap in de goede richting' of 'een goed begin'. Maar wat hen betreft mag het beleid nog strenger.
Voor 12 procent van de PVV-stemmers zijn de afspraken zelfs onacceptabel. Zij vinden dat de PVV te veel heeft weggegeven en had moeten vasthouden aan het noodrecht. "Steeds meer inleveren en buigen voor NSC", vindt iemand die bij de verkiezingen op de PVV stemde. "Wilders had de stekker eruit moeten trekken. Nu lijkt het op kiezersbedrog."
Invloed op imago Wilders
De situatie heeft dan ook invloed op het imago van Wilders. Nog altijd heeft een ruime meerderheid van de PVV-stemmers (85 procent) vertrouwen in de partijleider, maar de afgelopen jaren lag zijn vertrouwenscijfer steeds rond de 95 procent.
Ook het vertrouwen in PVV'er Marjolein Faber zakt wat. Een maand geleden had nog 86 procent van de PVV-kiezers vertrouwen in de asielminister, nu is dat 78 procent. De hele situatie zorgt er tegelijkertijd niet voor dat er veel kiezers weglopen. De PVV staat in de nieuwste zetelpeiling van EenVandaag en onderzoeksbureau Verian op 39 zetels, ongeveer evenveel als vorige maand, toen de partij op 41 stond.
Waarom zeggen we niet dat het zetelaantal van PVV is gedaald?
Soms heeft een partij 1 of 2 zetels minder dan de maand ervoor, maar zeggen we toch niet dat die partij heeft 'verloren'. Dat zit zo:
In peilingen zit altijd enige onzekerheid. Voor het onderzoek worden door onderzoeksbureau Verian zo'n 1500 mensen ondervraagd. We corrigeren die zo goed mogelijk voor de samenstelling van de Nederlandse bevolking. Maar omdat we niet alle Nederlanders ondervragen, blijft een peiling een inschatting. Daarom moet er rekening worden gehouden met onzekerheidsmarges.
Dat betekent dat de PVV, die in deze peiling op 39 zetels staat, er eigenlijk ook 37 of 41 kan hebben. En vorige maand, toen de PVV op 41 stond, konden dat er ook 39 of 43 zijn. Daarom weten we niet zeker of de PVV echt is gedaald ten opzichte van vorige maand. Bij zo'n klein verschil in zetels tussen peilingen, spreken we daarom nooit over 'winst' of 'verlies', maar zeggen we dat de partij (ongeveer) gelijk blijft in de peiling.
Twijfel over Van Vroonhoven
Hoewel de noodwet van tafel is, wekt Nicolien van Vroonhoven geen extra vertrouwen bij haar kiezers. Met 41 procent is het aantal NSC-stemmers dat positief is over de tijdelijke fractievoorzitter laag. In september had 45 procent van de mensen die NSC hebben gestemd vertrouwen in haar.
Van Vroonhoven was vanaf het begin kritisch over de invoering van de noodwet. Sommige kiezers vinden het goed dat ze haar poot stijf heeft gehouden en 'Wilders op de knieën heeft gekregen'. Maar andere NSC-kiezers zijn daar juist niet blij mee, omdat in het hoofdlijnenakkoord was afgesproken dat het kabinet gebruik zou maken van een noodwet. "Ze werkt het regeren aardig tegen", zegt iemand die inmiddels op de PVV zou willen stemmen. "Hopelijk draait ze snel bij."
Zetelaantal NSC blijft gelijk
NSC-kiezers in het onderzoek blijven verdeeld over de manier waarop het kabinet met immigratie en asiel om moet gaan. Het virtuele zetelaantal van NSC blijft dan ook relatief laag: de partij staat in de peiling op 4.
Ook bij andere partijen verandert er weinig in de maandelijkse peiling. De zetelstand van coalitiepartijen VVD (23) en BBB (7) blijft gelijk aan vorige maand.
Over het onderzoek
De zetelverdeling is gebaseerd op onderzoek van Verian (voorheen Kantar Public) onder een representatieve steekproef van 1.604 stemgerechtigde Nederlanders. De gegevens zijn verzameld van 25 tot en met 28 oktober 2024. Het onderzoek is gewogen op geslacht, opleidingsniveau, regionale spreiding, leeftijd, de grootte van het huishouden, stedelijkheid, culturele afkomst en stemgedrag bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen. Voor de zetels gelden statistische marges van +/- 2 zetels bij de grootste partijen en +/- 1 zetel bij kleine partijen. Het onderzoek onder het Opiniepanel is gehouden op 27 tot en met 29 oktober 2024. Daaraan deden 28.412 mensen mee.
Immigratie beperken
Hoewel het kabinet nu afspraken heeft gemaakt over asielmaatregelen, is het optimisme over de slagingskans ervan juist gedaald. Bij de presentatie van het hoofdlijnenakkoord in mei dacht de helft van alle deelnemers (52 procent) dat dit kabinet erin zou slagen om immigratie flink te beperken. Nu is dat nog maar een derde (33 procent).
Veel kiezers verwachten dat de maatregelen onhoudbaar zijn door Europese regels. En rechtse kiezers denken dat linkse partijen beslissingen van het kabinet zullen tegenhouden, nu die via gewone wetgeving worden ingevoerd en de Eerste en Tweede Kamer erover mogen meestemmen. "Het moet. Maar we zijn afhankelijk van andere partijen en Europa", zegt een PVV-stemmer.
CDA groeit langzaam
Uit het onderzoek bij de zetelpeiling blijkt juist dat een deel van de achterban van Frans Timmermans wegloopt, omdat ze teleurgesteld zijn in het 'te gebrekkige tegengeluid' richting het kabinet. GroenLinks-PvdA is met 24 zetels ongeveer even groot als de VVD in de zetelpeiling.
Het CDA stijgt intussen verder. De partij van Henri Bontenbal staat deze maand op 12 zetels en trekt vooral mensen die bij de verkiezingen op NSC stemden, of toen thuisbleven.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.