Hoe vernieuwend is 'bad boy of ballet' Sergei Polunin voor klassiek ballet?

“Ik wil ballet moderniseren”, zegt de Oekraïense balletdanser Sergei Polunin. De klassieke dansvorm is volgens hem al te lang hetzelfde en moet worden vernieuwd om relevant te blijven. Met een volle zaal op Lowlands en een ‘bad boy of ballet’-reputatie lijkt hij die frisse wind te zijn. Hoe onbeweeglijk is het keurslijf waar ballet volgens Polunin in vast zit?

In oktober staat Polunin in Carré en de Schouwburg in Groningen, maar het zijn niet zijn eerste optredens in Nederland. In augustus weet programmamaakster Brecht van Hulten hem op het podium van Lowlands te krijgen en maakt ze er de documentaire Dancer on Lowlands over. Het is zijn doorbraak in ons land. “Hij is een bijzondere combinatie van enorme kracht en kwetsbaarheid tegelijkertijd, samen met veel charisma”, vertelt Van Hulten over haar fascinatie voor Polunin. “Hij gaat tot het uiterste, maar nooit over het randje. Hij controleert het oncontroleerbare.”

's Nachts op Lowlands 

Van Hulten vond het jammer dat hij nog niet bekend is in Nederland en overlegt een tour met hem. Omdat Polunin beroemd wil worden buiten het ballettheater en zich meer artiest voelt dan balletdanser, komt Van Hulten via haar man op het idee van Lowlands. Om twee uur ’s nachts staat hij voor volle zaal in de Juliet-tent van het festival.

Als men aan de bezoekers van ballet denkt, komt het Lowlands-publiek misschien niet als eerste bij hen op. Volgens Van Hulten trekt Polunin een veel breder publiek dan het klassieke ballet in theaters. “Hij is rock ’n roll: onder de tatoeages, van de ene op de andere dag gestopt. Hij is het tegenovergestelde van het strenge beeld dat mensen van balletdansers hebben”, legt Van Hulten uit. “Mensen komen erachter dat ballet ook heel gaaf en ook rock ’n roll kan zijn.”

“Hij is aanwezig op Youtube. Daar trek je een veel breder publiek mee dan alleen de theaterbezoekers, want Youtube is voor iedereen meteen toegankelijk. Ook mensen die denken niets met ballet te hebben.”

'Proberen al nieuwe en verschillende manieren'

Ted Brandsen, directeur van het Nationale Ballet, vindt Polunin net als Van Hulten enorm krachtig en charismatisch en noemt hem een begenadigd danser. Desalniettemin is Brandsen het niet eens met het beeld dat Polunin schetst. “Natuurlijk zien we dat de kunstvorm aan het veranderen is en we proberen al op nieuwe en verschillende manieren mensen naar een balletvoorstelling te krijgen. We zijn online, we werken met tv-programma’s en we hebben meegewerkt aan een van de eerste virtual-reality dansinitiatieven”, vertelt hij.

“Wij krijgen juist veel nieuw en jong publiek. Een groot percentage van de mensen die naar de voorstellingen komt, zijn er voor het eerst. Veel van die mensen gaan ook heel erg uit hun dak.”

Brandsen, zelf choreograaf en voormalig balletdanser, vindt Polunins ‘nieuwe ballet’ niet baanbrekend. Wat mensen misschien niet weten, is dat het Nationale Ballet van Nederland al zeven jaar op Lowlands optreedt en een paar uur voor Sergei Polunin ook voor een volle en enthousiaste zaal stond. “Ballet op Lowlands is niet nieuw. Het is nieuw voor hem, maar niet voor de balletwereld. En als je kijkt naar zijn voorstelling in Amsterdam, daar danste hij gewoon op klassieke muziek van onder andere Chopin”, vertelt Brandsen.

'Techniek gaat achteruit' 

Tijdens het optreden in Carré was het publiek laaiend enthousiast, maar vanuit een aantal hoeken komen kritische geluiden. Zo schrijft het NRC in een recensie dat hij ‘faalt’. “Ik zie zijn techniek achteruitgaan en dat is zo zonde. Hij is nog steeds een fantastische danser en ik begrijp ergens de keuze die hij heeft gemaakt, maar als je niet je dagelijkse training hebt in een gezelschap, dan ga je achteruit. Elke dag trainen op je hotelkamer is heel anders dan in een studio. Hij ziet dat zelf ook, hij wil ook wel weer terug naar het theater.”

Want ongeacht de dansvorm, techniek blijft een cruciaal punt van de kunst. “We moeten opletten dat de hype en de mythe niet de overhand gaan nemen van de werkelijkheid. Er zit meer in hem dan hij soms laat zien. Ik hoop dat hij hongerig genoeg blijft om verder te gaan op technisch en inhoudelijk vlak.”

Als gastsolist bij gezelschappen

Ook Van Hulten merkte dat hij graag weer terug zou willen naar een theater, bijvoorbeeld als gastsolist. “Bij het Royal Ballet kan hij denk ik niet meer terug als vaste danser, maar als gastdanser kan hij wel nog bij gezelschappen dansen. Balletgezelschappen willen hem hebben, maar ook niet allemaal. Hij heeft niet overal een hele goede naam meer”, zegt Van Hulten. 

Techniek en goede naam of niet, Polunin is een van de populairste balletdansers van dit moment. Zowel Brandsen als Van Hulten blijven hem volgen en hopen dat klassiek ballet nog lang nieuwe bezoekers zal trekken.