Ooit zorgde de rivier de Hunze voor welvaart in Groningen. Nu moet die ervoor zorgen dat de stad leefbaar blijft. Maar daar is nog wel wat herstel voor nodig.
"Het is een verhaal van hoop, dat je zo'n rivier weer kunt activeren. Hij was volledig rechtgetrokken en grote delen zijn nu weer aan het meanderen." Het enthousiasme van directeur Marco Glastra van natuurbeheerder Het Groninger Landschap kent geen grenzen. Hij is dan ook al tientallen jaren met de Hunze bezig.
Rivier door kanalen overbodig geworden
De eerste stappen voor herstel van de rivier werden gezet na het extreem hoge water in 1995. "Het Drentse landschap kwam met het idee om het beekdal te herstellen. Ik heb toen naar de mogelijkheden gekeken voor natuurherstel in het Hunzedal", vertelt Glastra.
De natuur profiteert ervan dat de Hunze meer ruimte krijgt en natte en droge periodes worden beter opgevangen.
Toegang naar de zee
Vroeger werd de Hunze gebruikt om Drents veen te vervoeren via de stad Groningen naar de Waddenzee. "De rivier speelde daarmee een belangrijke rol in de ontwikkeling van de stad", vertelt Glastra. "Het was de toegang naar de zee en het achterland met het veengebied. Toen zijn er kanalen gekomen en is de Hunze verdwenen."
Wat Glastra betreft gaat de Hunze opnieuw door Groningse hoofdstad stromen. "De grote uitdaging is om die weer door de stad te laten stromen en aan te sluiten op het Reitdiep (een diep van de stad Groningen naar het Lauwersmeer, red.). Dan kun je het Reitdiep meer laten kronkelen."
Verkoeling in de stad
Tamara Ekamper van de gemeente Groningen is het eens met Glastra: "Het terugbrengen van de Hunze staat al heel lang op ons verlanglijstje", vertelt de projectleider duurzaamheid, die nauw betrokken is bij de projecten.
Het terugbrengen van de rivier moet twee natuurgebieden aan de noord- en zuidkant van de stad verbinden. Dat heeft voordelen voor de inwoners van de stad. "We willen de mensen een langgerekt park geven, dat bijdraagt aan de afkoeling als het warm is", zegt Ekamper. "Tegelijkertijd kun je bij regenbuien het regenwater opvangen en bewaren, waardoor je ook bij droogte nog water voor handen hebt."
Stapje voor stapje
Het gemeentebestuur van Groningen heeft vlak voor de zomer besloten dat de stad er de komende jaren mee aan de slag gaat. Dat betekent niet dat er tientallen miljoenen euro's worden uitgetrokken om alles op z'n kop te zetten. Nee, langzaam maar zeker moet de Hunze weer door de stad gaan vloeien.
"De stad gaat nog wel een paar keer op de kop", denkt gemeenteambtenaar Ekamper. "Er lopen nu al een paar projecten. Elke keer als er een stukje stad verbouwd wordt dat langs of door de Hunze loopt, brengen we daar de Hunze terug. Er is nog geen tijdspad, maar de inschatting is dat het gaat over 30 tot 40 jaar."
Spectaculaire natuur
Ten zuiden van Groningen wordt al sinds de eeuwwisseling gewerkt aan het herstel van de 'Hunze Visie'. De effecten van het project zijn al goed zichtbaar, laat een trotse Glastra vanaf het water zien. "Het is nu weer een natuurlijke rivier. Dat levert spectaculaire natuur op. In het beekdal groeien weer planten en orchideeën. Eerst waren daar aardappelakkers."
De stip op de horizon voor het herstel van de Hunze is 2030, maar Glastra van het Groninger Landschap weet ook dat het in de stad een kwestie is van de lange adem. "Geduld is wel handig, anders wordt het ontzettend duur. Dit past heel goed in de verbouwing van Nederland, waar 24 miljard euro voor is. Het zorgt voor ruimte voor boeren en klimaatverandering."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.