Anonieme dreigmails en berichten op social media: artsen en wetenschappers die door corona in de schijnwerpers staan hebben er veel mee te maken. Maar hoe anoniem zijn dit soort berichten echt? Experts vertellen of je erachter kunt komen wie ze stuurt.
Viroloog Marion Koopmans deelde vandaag een van de dreigmails zoals ze die regelmatig ontvangt. "Zullen we van dit soort zaken komend jaar echt werk gaan maken? Ik ben er wel klaar mee, eigenlijk", zo schrijft ze op Twitter.
Hoeveel tijd steek je erin?
Maar is erachter te komen wie dit soort mails stuurt? "Het hangt er allemaal vanaf hoeveel tijd je wilt besteden aan het vinden van iemand", zegt cybersecurity-expert Dave Maasland. Vroeger was het vrij eenvoudig om iemands IP-adres te achterhalen die bij een email hoorde, maar dat is niet altijd meer zo.
"Wat je nog wel vaak ziet, is dat om een regulier e-mailadres aan te maken, men nog veel persoonlijke informatie geeft. Een 06-nummer is steeds vaker gekoppeld, of een geboortedatum. Maar op het moment dat je een wegwerpadres aanmaakt, dat eenmaal gebruikt wordt, dan wordt het lastiger iemand te achterhalen."
Dreigmailers verhullen zich niet
Met behulp van bepaalde programma's kan een IP-adres verhuld worden, maar de meeste dreigmailers gebruiken zoiets niet. Dat weet Patricia Bolwerk, oprichter van het kenniscentrum Stop Pesten Nu! "Mensen die echt technisch zijn kunnen alles, maar wat je vaak ziet is dat mensen die haat- en dreigmails sturen vaak in het moment zitten. Op dat moment zijn ze boos, op dat moment willen ze dat uiten. Ze zijn niet bezig met het verhullen van hun stappen."
Toch is een IP-adres niet de heilige graal: deze komt niet automatisch met een fysiek adres en een naam. "Het is meer een oprit naar een snelweg, die door meerdere mensen gebruikt wordt", zegt Dave Maasland.
De kracht van het internet
Naast mails komen anonieme dreigberichten op sociale media veel voor. Daar zijn mensen vaak veel minder anoniem dan ze zelf denken. "Op eerste gezicht is anoniem toch echt anoniem, maar steeds vaker wordt een telefoonnummer aan een account gekoppeld. Zeker bij de grote bekende commerciële socials", zegt Maasland.
"De kracht van het internet is ook zo ongelooflijk groot." Zo kan via monitoren van interacties met andere accounts achterhaald worden in welke tijdszone of regio iemand zich bevindt.
Don't fuck with cats
Maasland noemt als voorbeeld de Netflix-documentaire Don't fuck with cats. Een anonieme internetter zette filmpjes online waarin hij gruwelijke dingen met jonge kittens deed. "En dan zie je wat er kan gebeuren als het internet kwaad wordt. Uiteindelijk hebben ze die man op weten te sporen vanwege hele stomme dingen, bijvoorbeeld de tijdszone werd achterhaald door een foto die ergens was gepost."
"Kortom, je digitale voetafdruk is vaak groter dan je denkt. Maar: makkelijk om iemand op te sporen is het niet." Toch kun je met actief zoeken op een regenachtige middag ver komen, meent Maasland.
OM vervolgt bijna niet
Het Openbaar Ministerie gaat niet vaak over tot actieve opsporing en vervolging in geval van dreigmails, ziet Bolwerk van Stop Pesten Nu!: "Echt bijna niet. Dat probeer ik mensen mee te geven als ze die weg ingaan, dat ze geen hoge verwachtingen hebben."
"Want de politie moet wel de capaciteit hebben om dat allemaal te kunnen doen en die is ook nog niet heel toereikend. Het is niet dat ze het niet willen, want dat is wel het geval."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.