'Het tasje van Ria' in Museon laat zien wat mensen meemaakten in Jappenkampen

Bijzondere voorwerpen doen het leven in de Jappenkampen in Nederlands-Indië herleven. Tasjes, tekeningen en keukengerei zijn binnenkort te zien in Museon. Nelleke's moeder Ria zat in zo'n kamp. "Ik moet nu voorzichtig doen, want het is een museumstuk."

De stukken zijn vooral schenkingen van nabestaanden of overlevenden. Lange tijd dachten ze dat er geen interesse was in een tentoonstelling omdat er na de oorlog, teruggekomen in een koud en onbekend land, niet over het leed werd gepraat.

'Wat zeur je toch?'

Een vriendin van Ria legt uit: "Als mijn moeder dan begon over wat zij had meegemaakt in het kamp, dan zei mijn oma: wat zeur je toch, jij zat lekker in het zonnetje en wij moesten tulpenbollen eten."

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn ongeveer 142.000 Nederlanders gevangen gezet door Japanners door heel Nederlands Indië en te werk gesteld op andere plekken in Zuidoost-Azië. In de Japanse concentratiekampen zijn ongeveer 13.000 tot 16.800 burgers omgekomen. De leefomstandigheden in de tropische hitte waren heel slecht. Veel mensen werden ziek en er was heel weinig eten. Als jongens de leeftijd van 10 jaar bereikten moesten ze naar een mannenkamp.

Kampleidster

Mannen en vrouwen en kinderen leefden gescheiden. De vrouwen hadden vaak geen idee of hun echtgenoten nog in leven waren. Ria was een van die vrouwen. Zij was door de gevangenen aangewezen als kampleidster.

Dochter Nelleke, die zelf ook vanaf haar 9de in het kamp zat: "Zij bemiddelde met de Japanners als er meer eten moest komen of medicijnen. Ze probeerde te voorkomen dat mooie meisjes eruit werden gepikt en naar bordelen voor Japanse soldaten werden gebracht."

Heldhaftige optreden

Kampbewoonsters hadden veel respect voor het heldhaftige optreden van Ria. Op de tentoonstelling is een tasje te zien, dat voor haar gemaakt was in het kamp en dat ze altijd om had.

Nelleke ruikt aan het tasje: "Het ruikt nog helemaal kruidig, misschien haar transpiratie. Ik moet er voorzichtig mee zijn natuurlijk, het is een museumstuk geworden nu." De tentoonstelling moet zorgen voor een beter beeld van de periode en wat mensen toen meemaakten.