Helft van de leraren merkt dat leerlingen slechter in hun vel zitten door corona, problemen het grootst bij pubers

Driekwart van de schoolleiders en leraren signaleert een leerachterstand bij leerlingen als gevolg van de coronacrisis. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag. Ook hebben leerlingen en leraren het mentaal zwaar op school.

EenVandaag ondervroeg ruim 700 schoolleiders en leraren in het basisonderwijs en 500 in het voortgezet onderwijs. Zeven van de tien zien in meerdere of mindere mate achterstanden op hun basisschool. Volgens bijna een kwart (23 procent) gaat het om het grootste deel van hun leerlingen. Op de middelbare school is het probleem nog wat groter. Hier zien acht van de tien ondervraagden een merkbare leerachterstand. Drie van de tien zeggen dat dit voor de meeste scholieren op hun school geldt.

Kwetsbare leerlingen de dupe

Met name de meest kwetsbare leerlingen hebben achterstanden opgelopen. Het gaat dan om leerlingen die normaal al wat moeilijker meekomen: kinderen die echt hulp nodig hebben om de stof goed te begrijpen en bij het digitale thuisonderwijs weinig begeleiding krijgen, bijvoorbeeld omdat hun ouders weg zijn om te werken, of omdat ze een taalachterstand hebben. Leraren en schoolleiders werken hard om de verloren tijd juist voor deze groep in te halen. Bijvoorbeeld met extra huiswerk, bijlessen en onderwijs in de vakantie.

Ook kinderen in de groepen 3 en 4 zijn kwetsbaar volgens de deelnemers. Hier wordt een start gemaakt met basisvakken als lezen en rekenen. Een leraar schrijft: "Lezen is voor veel kinderen nieuw. Het is moeilijk om dat alleen thuis achter je laptop te leren." Sommigen scholen vrezen blijvende problemen als de basis niet op orde is, en kiezen er daarom voor om het accent vooral op de belangrijkste lesstof te leggen.

Zijn achterstanden nog in te halen?

De meeste deelnemende scholen verwachten dat het wel gaat lukken om de achterstanden in de loop van komend schooljaar weg te werken. Op de basisschool heeft tweederde van de leraren (65 procent) daar wel vertrouwen in. "Kinderen zijn flexibel, ze willen graag iets leren en daar voor werken", zegt een lerares.

Ook op de middelbare school overheerst het optimisme (57 procent). Maar, zeggen ze er nadrukkelijk bij: het hangt er wel vanaf wat het virus gaat doen. Hoe normaler het onderwijs de komende maanden, des te beter lukt het om een inhaalslag te maken.

Lerarentekort door corona

Een derde ziet het somberder in met de leerachterstanden. Op de basisschool denkt 33 procent dat ze die dit schooljaar bij de meeste leerlingen niet meer kunnen inhalen. In het voortgezet onderwijs gaat het om 37 procent.

Ze worstelen nu al met lerarentekorten door corona. Ook vrezen zij dat ze binnenkort weer moeten overstappen op meer digitaal onderwijs en dat daardoor weer nieuwe achterstanden zullen ontstaan.

'Juf, wanneer is corona weer afgelopen?'

Door de coronacrisis zitten veel kinderen minder goed in hun vel, en dat helpt niet mee bij hun leerprestaties. Bijna de helft (46 procent) van de leraren signaleert een negatieve invloed heeft op het welzijn van de kinderen in het basisonderwijs.

Ze missen de duidelijke structuur van een schooldag en het spelen met hun vriendjes. Ook zijn ze teleurgesteld dat uitjes, feestjes, en Sint Maarten niet kunnen doorgaan. Een lerares schrijft: "De meest gestelde vraag is: 'juf, wanneer is corona weer afgelopen? Dan kan ik mijn verjaardag vieren.'" Die onrust en onzekerheid nemen ze mee naar school.

Pubers worden somber

In het voortgezet onderwijs ligt dit cijfer nog hoger: 58 procent ziet dat hun leerlingen zich over het algemeen minder goed voelen. Juist voor tieners zijn sociale contacten ontzettend belangrijk, zeggen veel deelnemers. Pubers leven graag samen en leren graag samen, alleen worden ze somber.

Digitaal onderwijs doet ze daarom geen goed, zeggen veel docenten: "Thuis bladeren ze een beetje door de stof op hun bed. Maar het komt niet echt binnen. Ze hebben de interactie op school keihard nodig." Ze zijn blij dat ze weer naar school kunnen, maar het kost ze na maanden thuiszitten wel moeite om er weer in te komen en ze hebben vaker een kort lontje.

Werkdruk hoger door corona

Ook een deel van de leraren heeft het mentaal zwaar met de gevolgen van de coronacrisis op school. Dat geldt voor een derde van de basisschoolleraren (37 procent) en tweederde van die op de middelbare school (64 procent). De werkdruk was op veel scholen al hoog door lerarentekorten en die wordt nu nog hoger door corona.

Daar komt de angst voor het virus nog bij. Vooral op de middelbare school voelen leraren zich niet veilig (53 procent) omdat ze bang zijn besmet te worden door de (oudere) leerlingen.

Sluiten middelbare school kiezen tussen twee kwaden

Ondanks de hoge werkdruk zien de meeste ondervraagde basisschoolleraren (66 procent) het liefst dat hun school open blijft. Dat jonge kinderen op school beter leren dan thuis geeft voor hen de doorslag. Op middelbare scholen ligt dat anders en is het beeld verdeeld.

De ene helft van de leraren (45 procent) wil de school open houden in het belang van de leerlingen. De andere helft (45 procent) maakt zich vooral zorgen om zelf besmet te raken en ziet de scholen in de huidige corona situatie liever dicht gaan. "Het is kiezen tussen twee kwaden", verzucht een docent. "We doen het nooit goed."