Handen tekort? In het Limburgse dorp Heide is bijna iedereen vrijwilliger

Het dorp Heide in Limburg dreigde te veranderen in een spookdorp, totdat inwoners massaal opstonden om dat te voorkomen. Rabarberteler Martin Peeters is een van de stille krachten achter de transformatie van het dorp.

Zichtbaar genietend rijdt hij op zijn trekker door de rabarbervelden aan de rand van het Limburgse dorp waar hij altijd heeft gewoond. Voor Martin is er geen mooiere plek om te wonen dan in Heide. Als vrijwilliger zet hij zich al meer dan 40 jaar in voor het dorp. "Heide is een klein dorp onder de rook van Venray. We tikken net niet de 500 inwoners aan. Het dorp is heel leefbaar en energiek", zegt hij. "Ik heb altijd graag vrijwilligerswerk gedaan in Heide. Het is mijn passie."

Bijna een slaapdorp

Martin doet er dan ook alles aan om, naast het draaiend houden van zijn eigen bedrijf, zijn handen uit de mouwen te steken voor Heide. In 2011 was hij zelfs voorzitter van de dorpsraad. Hij kreeg te maken met een kleine crisis: de basisschool van het dorp werd gesloten. "Op het moment dat de school wegvalt is het risico heel groot dat je een slaapdorp wordt. We hebben er alles aan gedaan om dat te voorkomen."

De dorpsraad hield een enquête waaruit bleek dat dorpsbewoners een laagdrempelige ontmoetingsplek wilden maken van het oude schoolgebouw. "Wij hebben als dorpsraad gezegd: we gaan kijken of we dit voor jullie kunnen realiseren, maar áls dat gaat gebeuren, hebben we vrijwilligersinzet nodig."

Ruim 150 vrijwilligers

Het vinden van vrijwilligers bleek niet lastig. Inmiddels helpen ruim 150 van de 400 volwassen inwoners van het dorp mee om ontmoetingsplek De Schól te laten bruisen. En met succes. Er werd een dorpscoöperatie opgezet en nu vinden er allerlei activiteiten plaats die de dorpsbewoners dichter bij elkaar brengen. Denk aan jeu de boules, kookcursussen, activiteiten voor kinderen en muziekavonden.

Huidig voorzitter van de dorpscoöperatie Ruud Michels geeft aan hoe waardevol een warme ontmoetingsplek voor een dorp kan zijn: "Vorig jaar is mijn moeder overleden en toen hebben we hier in het dorp de koffietafel gedaan. Ik vond het zo fijn dat dat hier in de vertrouwde omgeving van het dorp kon."

De juiste vrijwilliger voor elke klus

Vrijwilligers worden naar eigen krachten ingezet. De een kookt, de ander timmert. Vrijwilliger Peter is een Heidenaar in hart en nieren. Hij woont al zijn hele leven in het dorp, 62 jaar lang, en zat ooit zelf op de basisschool van Heide. Nu woont hij tegenover de ontmoetingsplek.

Als vrijwilliger is Peter medeverantwoordelijk voor de communicatie. Volgens hem zou het een 'gemis voor veel mensen' zijn, als De Schól er niet was gekomen. "Een deel van de inwoners is bijvoorbeeld weduwe en woont alleen. Die komen niet veel verder dan Heide."

Als je het zelf niet doet, gebeurt er ook niks

Collega-vrijwilliger Toon ontfermt zich over het technisch onderhoud van het gebouw en helpt bij de organisatie van het maandelijkse diner. "Er komen dan wel 20 tot 25 mensen en voor 8 euro heb je een driegangendiner." Zelf gaat hij graag naar de muziekmiddagen, waar lokale beroemdheid Cor verschillende artiesten uitnodigt.

Voor veel vrijwilligers blijft het niet bij een klusje hier en daar. Mariëlle organiseert bijvoorbeeld activiteiten voor kinderen, staat achter de bar, helpt in de keuken én zit in de interieur-groep. "Heide is een klein dorpje en je moet er samen iets van maken. Als je het zelf niet doet, gebeurt er ook niks."

De overheid moet leren loslaten

Voor de gemeente was het even wennen om de dorpsbewoners de ruimte te geven. "Je krijgt allerlei vragen van bestuurders: kunnen we zo'n gebouw zomaar overdragen en kan zo'n dorp dat aan?" legt ambtenaar Wilco van der Bas uit.

Toch heeft Heide laten zien dat de overheid zich soms meer terug mag trekken en moet luisteren naar de inwoners, vindt ook rabarberteler Martin. "Wij weten zelf wat goed is voor ons hier. Om in een dorp te kunnen leven zoals wij willen."