Grote zorgen over 'explosieve groei' live-gestreamd kindermisbruik: 'Ver van je bed, maar het zijn ónze mannen die het doen'

Politie en OM hebben grote zorgen over een heftige vorm van kinderporno waarbij kinderen live, voor een webcam, misbruikt worden. Ook Nederlanders kijken dit soort shows. "Op de meest makkelijke manier wordt de meest vreselijke misdaad gepleegd."

Kinderen die slachtoffer van dit soort misbruik worden, zitten meestal in het buitenland. Op de Filipijnen bijvoorbeeld, zegt landelijk officier kinderporno en kindersekstoerisme Linda van den Oever."Het voelt als ver van je bed, maar het zijn gewoon kleine kinderen: peuters, kleuters. En het zijn onze mannen die het doen."

25 dollar voor een live show

'Long distance kindermisbruik' heet het. In Nederland zijn het met name mannen die naar dit soort 'shows' kijken. Ze kijken vanachter hun computer hoe een kind aan de andere kant van de wereld misbruikt wordt.

"Voor 25 dollar heb jij al een live show en voor iets meer geld kun je dan ook nog precies aanwijzingen geven wat er met het kind moet gebeuren. En zo wordt dus op de meest makkelijke manier de meest vreselijke misdaad gepleegd."

Kindersekstoerisme

Deze gruwelijke vorm van kindermisbruik kreeg een enorme vlucht na corona, legt Van den Oever uit. "Tijdens covid is er een explosieve groei geweest." Mensen die eerder zelf naar landen gingen, probeerden op een andere manier contact te krijgen om toch aan hun 'trekken' te komen.

Ook NGO's, hulporganisaties die daar zitten, zagen het enorm toenemen, zegt Van den Oever. "Er zijn ook met name veel meer rechtszaken tegen de 'facilitators' geweest de afgelopen tijd." Deze 'facilitators' zijn de mensen die de kinderen daar misbruiken voor de camera.

Moeders, tantes of buurvrouwen

Dat zijn vaak vrouwen, zegt Van den Oever. "Moeders, tantes, of buurvrouwen die de beschikking hebben over de kinderen, die ook vertrouwd worden om met die kinderen alleen gelaten te worden." Volgens de officier van justitie hebben deze vrouwen soms het idee dat het minder erg is als zij een kind misbruiken, dan wanneer een vreemde man uit het buitenland ze fysiek komt misbruiken.

"Uit pure armoede worden er hele nare dingen gedaan", zegt ze. Ze verdienen er 15 à 20 euro mee. "Daar kun je een heel gezin te eten van geven de hele week." Dat betekent niet dat iedereen die arm is, zijn kinderen gaat misbruiken. "Maar we zien wel dat de financiële motieven hier echt doorslaggevend zijn."

Slachtoffers heel erg jong

Het zijn voornamelijk meisjes die slachtoffer worden, maar ook jongens. Wat de slachtoffers in gemeen hebben, is dat ze echt heel jong zijn, benadrukt Van den Oever. "Het zijn echt kinderen. Soms nog zo jong dat ze nog niet eens kunnen lopen. Dat gaat het echt over baby's."

Als ze zo jong zijn, kunnen ze niet zeggen wat er aan de hand is en dat ze misbruikt worden. "Het gaat juist om de kinderen die zelf niet weten dat het fout is", vertelt de officier. "Of die zelf zo diep in de situatie zitten, als het hun eigen thuis is, dat ze niet om hulp kunnen vragen. Die willen we redden."

Nieuwe groep daders

"We hebben grote zorgen", zegt Caroline Monster, Landelijk Programmanager Kinderporno en Kindersekstoerisme bij de politie. Waar de politie voorheen oudere mannen zag die naar dit soort livestreams keken, ziet ze nu een nieuwe groep opkomen: jongeren tussen de 16 en 25 jaar. "Waar het begint met porno kijken op het internet, komen ze bewust of onbewust ook materiaal tegen dat strafbaar is."

Zorgelijk is dat ze dan in een neerwaartse spiraal kunnen komen. Een verslaving, waarbij een steeds groter kick nodig is en ze uiteindelijk bij de live kinderporno-shows terechtkomen. Deze jonge groep is nog bij te sturen, zegt Monster. Als ze in een vroeg stadium hulp krijgen of zoeken. Slachtoffers voorkomen, is ook potentiële daders tegenhouden, zegt ze. "We zijn bang dat deze jonge groep anders uitgroeit tot de reguliere live-streamers zoals we ze nu zien, dat zijn de oude categorie mannen."

'Onze mannen'

"Het voelt als ver van je bed, maar het zijn gewoon kleine kinderen: peuters, kleuters. En het zijn onze mannen die het doen", zegt officier van justitie Van den Oever. "Als zij het daar doen op afstand, maar ondertussen wel een seksuele interesse hebben in kinderen en wonen bij een speeltuintje of vlakbij een basisschool, dan weet je niet wat de volgende stap is."

"Je wil gewoon op tijd zijn om dat te stoppen. Of als het al te laat is, omdat ze bezig zijn met misbruik van kinderen daar, dat ze ter verantwoording worden geroepen en dat het stopt. Dat die kinderen worden gered."

Opsporing ingewikkeld

Opsporen is lastig, zegt Van den Oever. Veel speelt zich af via versleutelde diensten. Je kunt er toevallig achterkomen dat het gebeurd is, doordat bijvoorbeeld een screenshot van zo'n show op het dark web is gaan circuleren als kinderporno, legt ze uit. "We gaan achterhalen of we kunnen zien waar het kindje vandaan komt, waar de foto is gemaakt, wanneer die is gemaakt."

Eerst worden slachtoffers opgespoord. "Dat is ook vaak onze eerste aanwijzing om te komen tot het daadwerkelijke misbruik", zegt ze. "Ieder opsporingsonderzoek waarbij we een kind daadwerkelijk kunnen redden is al een geslaagd onderzoek. Voor ons is het een daadwerkelijk Nederlandse strafzaak als wij ook een Nederlandse verdachte hebben die we verder kunnen gaan vervolgen."

Niet onzichtbaar

Hoewel het vrij onzichtbaar kan blijven, lukt het met nieuwe technieken meer slachtoffers én daders te detecteren. Bijvoorbeeld met AI-tools is steeds meer mogelijk, zegt programmamanager Monster. "Met ons High Tech Crime team zetten we allerlei methodes in om het uiteindelijk ook live te kunnen volgen", vertelt ze.

Dat betekent dat je als dader, maar dus ook als kijker hier in Nederland, niet onzichtbaar bent. "Je bent zichtbaar, daar waar jet kan proberen we te verstoren of te interveniëren." Met mogelijk een veroordeling voor een ernstig misdrijf waar je jarenlang de cel voor in kunt gaan, zegt ze.

Wetgeving noodzakelijk

Maar met opsporing alleen gaan we dit niet redden, zegt Monster. Er moet ook wetgeving komen. Bedrijven als Meta, kanalen als Telegram, zouden verplicht moeten kunnen worden om materiaal en livestreaming te detecteren. Om te voorkomen dat het gebeurt en om ernstige misdrijven te melden.

Volgens haar moeten we dit een halt toeroepen. "We maken ons zorgen hoe het er over 2, 3 jaar uitziet. Als deze trend zich voortzet dan weten we niet waar het einde is."

'Dit is waar je voor naar je werk gaat'

Samen met de Fillipijnen, Amerika, Australië, Groot Brittanië en andere Europese landen is er een intensieve samenwerking om de kinderen op te sporen en te redden. Die verhalen, van kinderen die gered worden, noemt Van den Oever 'extreem indrukwekkend'. Ze krijgt de beelden van de reddingsacties.

"Dan ineens is een plaatje van een kind dat je daarvoor op een seksfilmpje zag - en je in je hoofd afstand van probeert te nemen en gewoon zo veel mogelijk het opsporingsbelang ervan te zien. Dat zie je ineens een kamer uitgedragen worden met een dekentje en een teddybeer en dan zie je, hoe klein en hoe jong ze zijn, dat is extreem heftig en ook moeilijk." Daar is ze trots op. "Dat is waar je elke dag voor naar je werk gaat."