GroenLinks- en PvdA-kiezers vinden het goed als hun partijen samen de verkiezingen ingaan. Die samenwerking zou ook kiezers van andere linkse partijen trekken. Ahmed Aboutaleb of Frans Timmermans moet het gezicht worden, vinden kiezers.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder duizenden mensen die nu op GroenLinks of de PvdA willen stemmen. De partijen gaan sinds 2021 inniger met elkaar om en delen na de Statenverkiezingen van dit jaar al zetels in de Eerste Kamer. De partijen willen nu ook graag samen de Tweede Kamerverkiezingen in. Er komt dan één programma, één lijst en één lijsttrekker.
Samen tegen rechts
Kiezers van de PvdA (84 procent) en GroenLinks (89 procent) geven in ruime meerderheid groen licht voor de nieuwe stap in een groenrode samenwerking bij de komende verkiezingen. Beide kiezersgroepen noemen daar duidelijk één belangrijke reden voor: groot genoeg worden om rechts uit te dagen: "Nu samen is de enige kans om wat tegen rechts te doen. We moeten nu eens wel dat kabinet in", zegt een PvdA-kiezer.
In beide kiezersgroepen is de verwachting, en de hoop, dat een gezamenlijke partij zomaar eens de grootste kan worden. De helft van de PvdA- en GroenLinks-kiezers achten die kans waarschijnlijk of zeker. Ongeveer 4 op de 10 denken van niet.
Groenrood trekt kiezers D66, Volt en PvdD
Om de grootste te worden, moet de partij nog wel wat kiezers trekken. In de laatste zetelpeiling van Ipsos en EenVandaag, die van voor de kabinetsval, waren de partijen opgeteld goed voor 20 zetels en moesten daarmee de VVD en BBB nog voor zich dulden. De aantrekkingskracht van één gezamenlijke linkse partij is groot, blijkt uit het onderzoek.
Kiezers van D66, Partij voor de Dieren en Volt zouden eerder op één groenrode partij stemmen dan op de PvdA en GroenLinks als die los van elkaar meedoen. Een D66-kiezer daarover: "Linkse partijen zijn los veel te klein om kans te maken. Ik kan me niet helemaal vinden in hun standpunten, maar ik zou best strategisch op zo'n partij stemmen." Ook een klein deel van de SP-kiezers is gevoelig voor een overstap.
Aboutaleb of Timmermans favoriet
Huidige partijleiders Klaver en Kuiken zwijgen nog over hun eigen ambities en willen ook niet zeggen wie hun gedroomde lijsttrekkerskandidaat is. Die van kiezers is momenteel de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb. Driekwart van beide kiezersgroepen zou hem acceptabel vinden als leider van de nieuwe gezamenlijke partij.
Eurocommissaris Frans Timmermans volgt kort daarop: 68 procent ziet hem zitten. Opmerkelijk is dat GroenLinks-kiezers (74 procent) hem vaker aanvinken als geschikte partijleider dan PvdA-kiezers (62 procent). Een kwart ziet Timmermans liever niet als lijsttrekker. Niet omdat ze hem niet geschikt vinden, maar omdat hij volgens hen te belangrijk is in Europa: "Daar kan hij veel meer bereiken voor de natuur dan in ons kleine landje", schrijft een GroenLinks-kiezer.
Klaver en Kuiken
Jesse Klaver (63 procent) en Attje Kuiken (53 procent) zijn daarna de politici met de meeste steun. Klaver ligt goed bij zijn 'eigen' GroenLinks-kiezers (79 procent), maar in de PvdA-achterban (50 procent) klinkt minder enthousiasme over hem als lijsttrekker. Kuiken doet het in beide kiezersgroepen redelijk, maar andere politici krijgen dus de voorkeur.
Opvallend is verder dat PvdA-politici bij kiezers beter liggen dan GroenLinks-politici. De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema (41 procent) en Kamerleden Lisa Westerveld (31 procent), Laura Bromet (20 procent) en Corinne Ellemeet (18 procent) zijn een stuk minder populair onder kiezers. Laatstgenoemde Kamerleden zijn ook nog behoorlijk onbekend bij kiezers.
Helemaal fuseren?
Het gezamenlijk meedoen aan verkiezingen is een stap dichterbij, maar betekent nog geen volledige fusie. Op Europees, provinciaal en lokaal niveau werken de partijen nog niet volledig samen en ook zijn er voorlopig nog twee partijorganisaties. Wat een meerderheid van beide kiezersgroepen betreft zetten de partijen een volledige fusie ook door. 65 procent van de PvdA-kiezers en 67 procent van de GroenLinks-kiezers zijn voor.
Het enthousiasme is niet zo groot als voor de samenwerking bij de verkiezingen, maar een stuk groter dan een jaar geleden. Toen was iets meer dan de helft van de PvdA- en GroenLinks-kiezers voor een volledige fusie. Een kwart was tegen en nog eens een kwart kon (nog) geen antwoord geven. Allebei die groepen zijn nu een stuk kleiner.
Ook groen licht van leden
Of de samenwerking er daadwerkelijk ook komt, laten de partijen momenteel aan de leden. Maandag wordt op basis van een interne ledenraadpleging duidelijk hoe zij erover denken. De enkele honderden leden van beide partijen die EenVandaag ondervroeg, zijn minstens zo enthousiast over de gezamenlijke deelname aan de verkiezingen als kiezers.
Ook als het gaat om een volledige fusie wijken leden niet veel af van kiezers. Ongeveer 6 op de 10 ondervraagde leden van GroenLinks en PvdA zijn nu voor het helemaal samengaan van de twee linkse partijen.
Over dit onderzoek
Het onderzoek is gehouden van 11 tot en met 13 juli. Aan het onderzoek deden 24.838 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee, onder wie 2.428 mensen die nu op de PvdA stemmen als er Tweede Kamerverkiezingen zouden zijn en 1.785 huidige kiezers van GroenLinks. Aan het onderzoek deden ook 715 PvdA-leden en 558 GroenLinks-leden mee.
Het onderzoek is na weging representatief voor 6 variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 80.000 leden.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.