Gratis menstruatieproducten voor Rotterdamse gezinnen in armoede kwamen er niet zomaar: 'Er werd best lacherig over gedaan'

Vanaf morgen kunnen meiden uit gezinnen met een laag inkomen in Rotterdam gratis menstruatieproducten krijgen, met het Jeugdtegoed van de gemeente. Het initiatief van raadslid Yildirim om menstruatiearmoede te bestrijden, kwam er niet zomaar doorheen.

Door een motie van de PvdA in Rotterdam kunnen jongeren met een tegoed op de zogeheten Rotterdampas maandverband, tampons en inlegkruisjes kopen bij de HEMA. "Je zou zeggen dat dit systeem makkelijk verder uitgerold kan worden. Want meer gemeenten werken met zo'n pas", reageert Irene Verspeek van het Armoedefonds. "We zijn positief en enthousiast, maar het is een deel van de oplossing."

Niet iedereen had begrip

De aanleiding voor het idee van raadslid Duygu Yildirim was een onderzoek van feministisch platform De Bovengrondse, vertelt ze, met als uitkomst dat 1 op de 10 vrouwen soms geen maandverband kan kopen." Yildirim begon bij de voedselbank, maar die deur sloot al snel toen deze aangaf zich vooral op voedsel te willen richten en niet op hygièneproducten. Jammer, vindt ze.

Nu de HEMA aan de Rotterdampas is verbonden, kan het tegoed op de pas ook daar worden uitgegeven. Er waren best veel tegenstemmers voor de motie, vertelt Yildirim. "Het is gewoon gek dat het er nog niet was. Er werd een beetje lacherig over gedaan en er was niet heel veel begrip. De kosten werden ook aangehaald, dat er dan een apparaat opgehangen moest worden. Iemand wilde 1,50 euro per maandverband vragen, maar het moet gewoon gratis. Een pakje maandverband is er al voor één euro."

'Het moet gewoon gratis, net als wc-papier'

Het Armoedefonds is blij met het initiatief, maar plaatst wel de kanttekening dat het Jeugdtegoed niet is verhoogd en dat het tegoed alleen voor jongeren tot en met 17 jaar is. "Het idee van de pas is dat je flexibel bent in waaraan je het uitgeeft", zegt raadslid Yildirim. "Het tegoed is vorig jaar verhoogd. En het idee is dat ouders bepalen waar het bedrag naartoe gaat, dat zie je in de praktijk. Maar er ontstaat inderdaad een gekke situatie op deze manier. Het zou mooi zijn als het toch ook bij de voedselbank kan."

Wat raadslid Yildirim betreft is dit het begin van de strijd tegen menstruatiearmoede. Ze wil dat menstruatieproducten op alle toiletten gratis toegankelijk worden. "Het gaat om genderinclusiviteit, dat het er gewoon is, net als wc-papier. Soms zie je het weleens op een wc in een restaurant en dan denk ik: waarom is dit niet op veel meer plekken zo."

Niet anoniem op te halen

Het Albeda Startcollege in Rotterdam is pas gestart met gratis menstruatieproducten voor vrouwelijke studenten, mogelijk gemaakt door het Armoedefonds. "Iedereen moet gelijkwaardig kunnen zijn in het onderwijs", zegt zorgcoördinator Claudia Illera van het Albeda Startcollege. "We zien dat dames wegblijven, omdat ze geen producten kunnen kopen."

"Wij zijn een mbo 1-school en hebben ongediplomeerde studenten. Veel studenten hebben een rugzakje", zegt Illera. Het maandverband is niet anoniem op te halen, maar bij de maatschappelijk werkers. "Zodat we ook het gesprek aan kunnen gaan. Het is een prachtig initiatief van de gemeente Rotterdam, maar daarmee blijft het gesprek dus wel uit. Terwijl het juist zo'n meerwaarde heeft om te kijken wat je nog meer voor iemand kunt doen."

Landelijk regelen

Het liefst ziet het Armoedefonds dat het gratis beschikbaar maken van menstruatieproducten voor mensen in armoede landelijk wordt geregeld. "Anders zie je dat er gemeenten zijn die er veel aan doen en dat er gemeenten zijn die er weinig aan doen. En dan vallen er dus vrouwen buiten de boot." Irene Verspeek wil dat het nieuwe kabinet dit aanpakt.

"Lilian Ploumen heeft er wel eens vragen over gesteld, maar het is heel gek dat dit niet op de agenda staat", zegt Yildirim van PvdA Rotterdam. "Ik heb dit ook wel eens proberen uit te leggen aan een mannelijk collega-raadslid en die zei: waarom moet dit? Nou, we nemen toch ook geen wc-papier mee naar een raadsvergadering? We zijn in Nederland minder progressief dan we denken."

Groente kopen of maandverband

Zelf heeft het Armoedefonds 57 uitgiftepunten met menstruatie-artikelen. "Dat is heel divers. Bij de voedselbank, bij kledinguitgiftepunten, weggeefwinkels, mini-biebs. Het gaat erom dat het laagdrempelig is en dat meiden en vrouwen zich niet hoeven te schamen en zonder al teveel moeite aan de producten kunnen komen."

"We zien dat meiden van school wegblijven als ze ongesteld zijn en dat er ouders zijn die echt de keuze moeten maken of ze groente kopen voor het gezin, of maandverband voor twee of drie dochters. Dat wil je gewoon niet."