Getuige MH17-proces: 'Er is maar één hoofdschuldige en dat is Poetin'

De Oekraïener Sergej Tioenov getuigt in het MH17-proces dat maandag begint. Hij vertelde het onderzoeksteam over een gesprek met zijn oud-kameraad Doebinski, verdachte in het proces. "Hij zei: niet wij, maar die klootzakken uit Moskou hebben het gedaan."

Tioenov had graag gezien dat zijn voormalige vriend mee had gewerkt aan het onderzoek naar de toedracht van de ramp met de MH17. "Ik heb geprobeerd hem te zeggen dat hij schuldig is aan een misdrijf, maar dat hij de mogelijkheid heeft om getuige te worden in plaats van verdachte. Ik had hem daarbij kunnen helpen."

'Doebinski heeft weinig te vrezen'

Maar Sergej Doebinski wilde geen getuige worden. Net als de drie andere verdachten houdt hij zich op in Rusland en zal hij niet aanwezig zijn bij het proces. Volgens Tioenov heeft de verdachte ook weinig te vrezen. "Niks bedreigt hem, want hij heeft de steun van de huidige macht in Rusland."

Tioenov en Doebinski leren elkaar in 2010 kennen op een internetforum voor Afghanistanveteranen. "We hebben wat heen en weer geschreven en samen met nog een andere veteraan het graf bezocht van een strijdmakker die in Afghanistan was gesneuveld." Volgens Tioenov zag Doebinski er niet uit als een militair. "Hij was klein van stuk, mager. Hij leek meer op een burgerman."

Een echte 'Poetinist'

Over het conflict in Oekraïne spraken ze niet veel. Maar het was duidelijk dat ze er heel verschillend naar keken. Volgens Tioenov is Doebinski een echte 'Poetinist'. "Als je iets kritisch zei over Rusland dan kwam hij direct met een stapel tegenargumenten en schakelde hij meteen over naar kritiek op de Oekraïense machthebbers."

Toch is de verdachte volgens Tioenov wel iemand waarmee je uitstekend een gesprek kan voeren. "Hij is een heel communicatieve man, heeft politicologie in Donetsk gestudeerd en heeft een brede blik."

Gevangenenruil

Dat de twee veteranen die ooit zij aan zij vochten in Afghanistan nu elk aan een andere kant van het conflict in Oekraïne waren beland, werd pas duidelijk toen Tioenov, die nu advocaat is, betrokken raakte bij een gevangenenruil.

"Het leger vroeg mij om hulp. Via via werd gezegd: deze persoon kan je helpen. Moet je raden wie ik aan de lijn kreeg toen ik belde. Ik stelde me voor als advocaat uit Zaparozje. 'Hé rooie, hallo!', hoorde ik aan de andere kant van de lijn. Ik zeg: 'Nikolajevitsj, ben jij het?' 'Ja', zei hij. 'Ik ben hoofd inlichtingen van de Volksrepubliek Donetsk', gaf hij onmiddellijk toe."

'Het waren die klootzakken uit Moskou'

Na dat moment spraken Tioenov en Doebinski nog twee keer over MH17. "Ik vroeg hem: waarom hebben jullie die Boeing neergeschoten? Ik zag dat hij die vraag niet prettig vond. Hij zei: je begrijpt toch dat wij dat niet hebben gedaan? Hij wees omhoog en zei: dat waren die klootzakken uit Moskou."

Daarna hebben de twee veteranen elkaar nooit meer ontmoet. Tioenov besluit zelf contact te zoeken met het JIT (het internationaal onderzoeksteam naar de toedracht van de ramp met de MH17). "Ik heb hen geschreven dat ik in de herfst van 2014 het hoofd van de inlichtingendienst van de Volksrepubliek heb gesproken, onder meer over de Boeing. Ik kreeg meteen bericht dat ze me wilden horen."

Verhoor

Tioenov komt naar Nederland voor het verhoor. "Ik wilde dat niet in Oekraïne, omdat de Oekraïense veiligheidsdienst in 2014 nog steeds vergeven was van de Russische 'agenten'. Ik vreesde dat mijn informatie in verkeerde handen zou vallen en vreesde ook voor mijn leven." Tioenov zegt dat hij zijn voormalig kameraad niet verdedigd heeft. "Het belangrijkste dat ik het JIT wilde zeggen is dat ze het onderzoek niet moesten stoppen bij Doebinski. Ik weet zeker dat hij niet het uiteindelijke doel heeft gekend en dat het niet in zijn mogelijkheden lag de BUK-raket naar Oekraïne te brengen."

"Het JIT vroeg mij, in wiens mogelijkheden lag dat dan wel? Ik zei: alleen Poetin als opperbevelhebber kon toestemming geven om die BUK naar Oekraïne te brengen. Over de gevolgen daarvan kan ik alleen maar veronderstellen dat het een exces van de uitvoerders was. De mensen die de knop hebben ingedrukt moeten ook ter verantwoording worden geroepen, maar zij zijn niet de belangrijkste schuldigen. Poetin heeft toegestaan dat dat moordwapen is aangevoerd."