Gemeenten worstelen met huisvesting statushouders, maar volgens hoogleraar is er een oplossing

Nooit eerder moesten Nederlandse gemeenten zoveel statushouders huisvesten: dit jaar bijna 50.000, een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar. Volgens hoogleraar Peter Boelhouwer hebben ze er wel degelijk de middelen voor.

Dat gemeenten achterlopen op de huisvesting van statushouders, vindt hij 'niet te verkopen'. Volgens Boelhouwer hoeft het huisvesten van mensen met een vluchtelingenstatus in Nederland geen probleem te zijn. "We hebben 342 gemeentes. Dan hebben we het over 100 tot 140 woningen per gemeente. Dus het kan wel, maar dat betekent wel dat andere woningzoekenden langer moeten wachten", zegt de hoogleraar huisvestingssystemen van de TU Delft.

Veel vraag naar woningen

Er is veel vraag naar woningen en dat zal de komende jaren alleen maar toenemen. Niet alleen vanwege de problemen op de woningmarkt en het tekort aan woningen, zegt Boelhouwer. Hij wijst ook op het hoge aantal statushouders en arbeidsmigranten dat in Nederland is.

"Nieuwbouw kan niet op korte termijn. Je ziet de bouwvergunningen al anderhalf jaar wegzakken. Bestaande projecten worden moeilijk ontwikkeld. Dus dat spoor is meer voor de toekomst."

Meer woningen

Gemeenten moeten dus onder meer gaan inzetten op de komst van tijdelijke woningen, zegt hij. "En dat gebeurt ook, tientallen fabrieken voor flexibele woningen worden opgeschaald. Dat is een goede toevoeging aan het woningaanbod."

Ook vindt hij dat gemeenten bestaande bouw efficiënter moeten inzetten. "Door woningen te splitsen", noemt hij een voorbeeld. "Dat je ook samenwonen meer gaat mogelijk maken. Dat is de snelste manier."

'Gigantisch'

Onder meer in de gemeente Almere is de woningnood hoog. Er moeten volgens de verantwoordelijke wethouder Froukje de Jonge dit jaar betaalbare woningen gevonden worden voor 551 statushouders.

"Dat is gigantisch als je je realiseert dat hier ongeveer 100 sociale huurwoningen vrijkomen per maand."

Alle woningen naar statushouders?

Volgens de wethouder kan ze de achterstand alleen wegwerken als alle woningen die vrijkomen aan statushouders worden gegeven. Maar dat wil de wethouder eigenlijk niet. "Wij vinden dat oneerlijk ten opzichte van andere mensen die ook heel dringend, en soms nog dringender, een woning nodig hebben."

Van de provincie Flevoland krijgt de gemeente nog een week om met concrete plannen te komen om de achterstand in te halen. Anders grijpen zij in. Dan zorgen zij dat er woningen komen voor statushouders en legt de provincie de rekening daarvoor bij de gemeente neer.

Ernstig probleem

De Jonge ligt er 's nachts wakker van. "Mensen hebben recht op een betaalbare woning. En de mensen die daar echt heel dringend behoefte aan hebben moeten te lang wachten", zegt ze.

"Wij weten dat sociale problematiek begint bij het niet hebben van een woning. Dus niemand hoeft mij te vertellen hoe ernstig dit probleem is."

Alleen op papier een oplossing

De gemeente Almere heeft de ruimte en tijdelijke woningen zijn er. Maar deze flexwoningen zijn volgens de wethouder alleen op papier een makkelijke oplossing. "Zo snel staan ze niet en de buurt vindt er altijd heel veel van. Je moet toch aan buurtbewoners vragen om in te schikken. Zij hebben ook het recht om daar wat van te vinden." Dat maakt dat je 'niet echt tot een snelle oplossing' komt.

Hoogleraar Peter Boelhouwer snapt dat niet. Volgens hem zijn gemeenten de huisvesting van statushouders verplicht. "Niet alleen vanwege de internationale afspraken, maar ook in menselijke zin. Deze mensen zijn voor een oorlog gevlucht."

'Aantal statushouders niet overdrijven'

Weinig draagvlak vanuit omwonenden hoeft geen probleem te zijn. Dat kun je deels oplossen met informatie verstrekken, zegt hij. "Maar op een gegeven moment moet je ook gewoon een rechte rug hebben en zeggen: dit gaan we doen. We hebben moedige politici nodig."

Ook moeten we de grootte van de groep mensen met een vluchtelingenstatus niet overdrijven, vindt hij. "Het grootste deel van de woningen dat vrijkomt gaat nog altijd naar de reguliere woningzoekende, zo'n 60 tot 70 procent."