Geen Nederlands gedoogbeleid: hoe Duitsland cannabis echt wil gaan legaliseren

De Duitse regering wil cannabis gaan legaliseren. Het verkopen en bezitten van maximaal 30 gram moet in de toekomst legaal worden. Maar door internationale en Europese wetten is het niet zeker of en wanneer die nieuwe regels ingaan.

De Duitse regering stemde gisteren in met de plannen van minister van Gezondheid Karl Lauterbach (SPD) om cannabis te legaliseren. Maar voordat dat plan werkelijkheid wordt en het wetsvoorstel naar buiten komt, moet de Europese Unie wel akkoord zijn, zei de minister.

Medisch en wetenschappelijk

"Duitsland heeft gecommitteerd aan verdragen die stellen dat cannabis alleen voor medische en wetenschappelijke doeleinden mogen worden vrijgegeven", legt historicus op het gebied van drugsbeleid Arjan Nuijten uit.

Dat cannabis alleen zo gebruikt mag worden, staat bijvoorbeeld vastgesteld in verschillende VN-verdragen. Ook op Europees niveau is er een Kaderwet uit 2004 die zegt dat het verboden is om cannabis en andere drugs te produceren, verhandelen en bezitten als je daar niet het recht toe hebt volgens nationale wetgeving.

'Maling aan de regels'

"Maar niet alle landen houden zich daar nog aan. Je hebt bijvoorbeeld landen als Canada die daar maling aan hebben", vertelt Nuijten. Daar is cannabis al sinds oktober 2018 legaal. "Ook Uruguay heeft cannabis volledig gelegaliseerd en de Verenigde Staten kent staten die cannabis gelegaliseerd hebben."

In Nederland houden we ons ook niet exact aan de regels waar we ons ooit aan hebben verbonden. "We zeggen eigenlijk dat we ons aan de verdragen houden door cannabis strafbaar te maken in de opiumwet", zegt Nuijten. "Maar tegelijkertijd hebben we een soort gedoog-uitzondering. De International Narcotics Control Board zegt ook dat het niet helemaal fraai is wat we doen."

Niet zoals Nederland

In Duitsland wordt op grote schaal geblowd, maar dat is nu dus nog illegaal. Daarom gaan veel Duitsers de grens over om in Nederland wiet te halen, waar dat wel gedoogd is, vertelt oud-correspondent Margriet Brandsma. "Dit zorgt voor overlast in beide landen, en daarom is er in Duitsland een vrij brede wil om tot een vorm van legalisering te komen."

Daar willen ze het wel écht legaal doen en dus niet met een soort gedoogbeleid zoals hier, legt Brandsma uit. "In Duitsland kijken ze met veel verbazing naar Nederland, waar je aan de ene kant cannabis mag kopen in coffeeshops, maar waar de bevoorrading of teelt aan de andere kant illegaal is. Dat willen ze in Duitsland niet. Door naar Nederland te kijken hebben ze juist gezien hoe het niet moet."

Twee opties

Volgens Nuijten zit er daarom voor Duitsland twee dingen op als het gaat om het legaliseren van cannabis. "Ze kunnen zich onttrekken uit de internationale regelgeving en zich bijvoorbeeld opnieuw aanmelden met een bepaalde uitzonderingspositie."

Maar Nuijten verwacht niet dat Duitsland dit zal doen. "Landen willen de verdragen niet opzeggen, omdat ze dan tegen internationale afspraken inging en daar is onze internationale rechtsorde eigenlijk op gebaseerd.

'Benieuwd of het wordt doorgezet'

Een andere optie is dat ze het verdrag niet opzeggen, maar wel hun eigen plan trekken. "Bijvoorbeeld dat Duitsland zichzelf dan in een stevige positie verdedigt aan de hand van argumenten over de volksgezondheid."

Volgens Brandsma zal het nog even duren voordat duidelijk is wat er gebeurt met de Duitse legalisatie van cannabis. "De komende jaren zal er weinig gebeuren. De discussie in Duitsland is al zo lang gaande dat ik erg benieuwd ben of het nu wel wordt doorgezet."