Met 37 partijen om op te stemmen, kan het moeilijk zijn om je keuze te maken. Stem je strategisch of op misschien een kleinere partij, maar die wél beter bij je past? Los het dilemma op met extra stemmen, zegt politicoloog Simon Otjes.
"Want als iedere kiezer niet één maar tien stemmen krijgt, hoeven kiezers niet meer met pijn in het hart op maar één partij te stemmen", zegt Otjes, die als onderzoeker en docent verbonden is aan de Rijksuniversiteit Groningen en Universiteit Leiden.
Voor de zwevende kiezer
Gisteren, op de dag voor de verkiezingen, bleek dat meer dan 30 procent van leden van het EenVandaag Opiniepanel nog steeds zweeft en dus niet weet op wie ze moeten stemmen. Voor hen biedt het hebben van meerdere stemmen de uitkomst omdat er dan op meerdere partijen of kandidaten gestemd kan worden.
"Veel kiezers hebben op het moment namelijk veel sympathie voor verschillende partijen en daardoor is de twijfel groot", zegt Otjes. "Een kiezer merkt bijvoorbeeld dat twee partijen zijn of haar belangen goed vertegenwoordigd en daarom is de keuze erg moeilijk." De zwevende kiezer hoeft dus niet langer te twijfelen als je meerdere stemmen mag verdelen.
Betere vertegenwoordiging
Als kiezers op meerdere partijen of kandidaten mogen stemmen zal dat leiden tot een betere inhoudelijke vertegenwoordiging van de thema's die de kiezer belangrijk vindt, zegt Otjes. "Het zou er zelfs voor kunnen zorgen dat partijen sneller gaan samenwerken, omdat ze zien dat kiezers achter programma's van meerdere partijen staan."
Daarnaast ziet Otjes het ook gebeuren dat het hebben van meerdere stemmen kan resulteren in een meer positieve campagne. "Als partijen niet meer hoeven te strijden om die éne stem, kan het zo zijn dat ze minder negatief campagne gaan voeren." Voor partijen is het dan ook niet slim om negatief campagne te voeren.
Geen toename keuzestress
Sommige mensen kunnen al niet kiezen met één stem, hoe moet dat dan met tien stemmen? "Uit onderzoek blijkt dat de kiezer niet nóg meer keuzestress zal ervaren bij het hebben van meer stemmen. We zien dat mensen tussen een beperkt aantal partijen twijfelen die wel in dezelfde richting zitten."
Het hebben van meerdere stemmen zal dus juist de keuzestress doen afnemen. "Mensen zitten nou eenmaal zo in elkaar dat ze zich niet altijd volledig kunnen identificeren met één partij. We hebben daarom ook een politiek systeem nodig dat daar rekening mee houdt", zegt Otjes.
Andere landen
In andere landen hebben kiezers al meer te kiezen. Zo mag je in Luxemburg als kiezer wel 18 stemmen uitbrengen en ook in verschillende Duitse deelstaten mag de kiezer meerdere vakjes inkleuren.
"Als we kijken naar die andere landen zien we dat het systeem heel goed werkt." Otjes zegt dat de opkomst niet lager is door het hebben van meer stemmen. "Mensen begrijpen het systeem goed en het daarom is het goed uitvoerbaar."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.