Wat ging er fout in het toezicht op Bart van U., verdacht van de moord op oud-politica Els Borst en van de moord op zijn eigen zus? De verwarde, gewapende en gevaarlijke Rotterdammer was al veel langer in beeld bij politie, justitie en geestelijke gezondheidszorg. Justitie in Rotterdam heeft een onderzoek ingesteld naar de vraag wat er misging. In EenVandaag een reconstructie.
Al in 2011 komt Van U. in beeld als levensgevaarlijke verdachte, omdat hij in verwarde toestand in het bezit is van vuurwapens. Hij wordt veroordeeld tot drie jaar cel, maar zit die straf niet uit omdat hij in cassatie gaat. En dat terwijl het Hof in de veroordeling nadrukkelijk een zware straf oplegt vanwege alarmerende psychiatrische rapporten waarin deskundigen hem schetsen als een gevaar voor de samenleving. Ook verzuimt het OM DNA af te nemen voor de DNA-databank, wat wettelijk wel had moeten gebeuren.
De zaak-Bart van U. bewijst opnieuw dat de overgang tussen strafrecht en geestelijke gezondheidszorg rond psychiatrische patiënten niet altijd waterdicht is. In EenVandaag reageert Peter Plasman, strafpleiter in Amsterdam. En Hjalmar van Marle, hoogleraar Forensische Psychiatrie aan het Erasmus MC. In Radio EenVandaag ook een gesprek met Van Marle en met strafrechtadvocaat Job Knoester.
Al jaren in beeld
Gisteren maakten politie en justitie bekend dat Van U. verdacht wordt van de tot nu toe onopgehelderde moord op oud-D66 politica Els Borst. Zijn DNA komt volledig overeen met sporen die in het onderzoek naar de moord bij haar woning in Bilthoven zijn gevonden. Maar Van U. blijkt ook te worden verdacht van de moord op zijn eigen zus, op 10 januari in Rotterdam.
Van U. is geen onbekende van politie en justitie. Al in 2009 wordt hem zijn wapenvergunning afgenomen vanwege zijn verwarde geestestoestand. En op 5 december 2011 wordt hij opgepakt na een tip dat hij in verwarde toestand verkeert en diverse vuurwapens in zijn bezit heeft. Hij wordt opgepakt met een kogelvrij vest aan en met twee messen en een geladen pistool op zak. Ook lagen bij hem thuis vuurwapens.
De rechtbank veroordeelt U. tot tien maanden celstraf met een proeftijd van twee jaar, met als bijzondere voorwaarde dat hij behandeling ondergaat onder toezicht van Reclassering. Verschillende onderzoeken schetsen een alarmerend beeld: Van U. is gevaarlijk en psychiatrisch niet in orde, leidt aan persoonlijksheidsstoornissen en de kans op herhaling is groot. Reclassering Nederland, een psychiater en Pro Justitia rapporteren dat de verdachte leidt aan angsten en wanen en sterk bezig is met de dreiging van islamitische aanslagen.
'Gevaar voor de samenleving'
In hoger beroep veroordeelt het Hof U. tot een veel zwaardere straf: drie jaar celstraf. Een langere straf, omdat Van U. iedere vorm van behandeling weigert. „Het recidiveririsco wordt ingeschat als hoog gemiddeld. De kans bestaat dat verdachte weer met wapens zal gaan lopen. Het Hof is van oordeel dat verdachte zonder een adequate behandeling en begeleiding een ernstige bedreiging voor de veiligheid van de samenleving kan zijn”, oordeelt het Hof. Toch blijft Van U. op vrije voeten in afwachting van de verdere procedure (cassatie). Waarom er geen DNA wordt afgenomen, en waarom hij zonder enige behandeling vrij is, zijn de pijnlijke vragen die een onderzoek van het Openbaar Ministerie nu moeten uitwijzen.
Bekijk hier de uitzending van gisteren over de zaak terug:
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.