Formeren: het is niet wat je ziet, en toch gebeurt

Hoever de meningen over een aantal belangrijke onderwerpen ook uiteen lagen, over één lastig punt waren ze het na wat heen en weer gepraat eens. Twee maanden was er overlegd, met ups en downs en opeens was daar dan toch overeenstemming: de breuk.

Hoe goed kun je het begin van de week beginnen. Zonder ruzie, zonder gemor, geen gezwartepiet of nare verwijten. Gewoon pats boem kappen!

Iedereen met een slecht huwelijk zal er jaloers op zijn. Scheiden, maar dan zonder lijden. 

Zelfs over de communicatiestrategie was geen verschil van mening. Zeggen dat je van elkaar houdt, het een heerlijke tijd was, dat de onderhandelingen het uiterste van elkaar vergden maar dat dit, de breuk, een gemeenschappelijk besluit is. Bovendien was de afspraak geen details over de breuk te geven, waaraan alle partijen zich tot nu hebben gehouden.

Natuurlijk hebben we wel iets gehoord. ´n Beetje gedoe over migratie, en van Halbe Zijlstra van de VVD hoorde ik nog dat het de druppel was in een volle emmer, dat GroenLinks het opeens welletjes vond, en iedereen het daar mee eens was. En dan ontstaat het frame: Het komt nooit meer goed tussen VVD-CDA-D66 en GroenLinks, gaat-´m-niet-worden, uitgesloten, klaar.

Ik moet het allemaal maar geloven. Niet dat ik denk dat aan dit alles, de breuk, een masterplan ten grondslag ligt. Maar helemaal toevallig kun je het ook niet noemen.

Sybrand Buma noemde de plannen van GroenLinks tijdens de verkiezingscampagne zo ongeveer een ramp voor het land, en bij de VVD bellen meestal prominente leden onmiddellijk met de Telegraaf als ze er lucht van krijgen dat de partij iets linksigs dreigt te gaan doen.

Soms is het andere doen - het ongebruikelijke en niet voor de hand liggende - in de politiek iets wat tijd kost, en waar je pas de handen voor op elkaar krijgt als bewezen is dat het niet anders kan. Simpeler gezegd, de VVD en het CDA kunnen niet zomaar van de een op de andere dag handjeklap doen met GroenLinks en omgekeerd trouwens ook niet.

Politiek is meestal niet wat je ziet. De kunst is, om je in deze maatschappelijke sector te kunnen handhaven, te begrijpen dat wat wordt bedoeld niet letterlijk wordt gezegd.

Wat nu te denken van Mark Rutte, die op zijn eigen VVD-congres opeens Jesse Klaver  liefdevol verbaal omarmt en hem een aanwinst in het politiek landschap noemt. Is dat doodknuffelen of zijn eigen partij rijp maken voor dat wat nu even nog niet kan, maar straks mogelijk wel gebeurt: de VVD samen met GroenLinks in één kabinet.

Formeren, een coalitie smeden, is in het Nederlandse politieke bestel pirouettes draaien, geduld hebben en de tijd kunnen uitzitten.

Ik houd het er voorlopig op dat dat wat we tot nu toe onder leiding van Edith Schippers hebben gezien, niet is wat het lijkt. De bal is rond, en op het Binnenhof weten ze wat verlengen is. Ooit, in de vorige eeuw - 1973 - kwam er na veel en lang gedoe een vijf partijen kabinet. Het ging zonder regeerakkoord van start onder leiding van PvdA-premier Joop den Uyl.

Bij formeren denk ik aan de  Spaanse dichter Antonio Machado, die beroemd werd door een gedicht over een wandelaar. Het komt er ongeveer op neer dat er helemaal geen weg is, en dat die wandelaar gewoon moet doorlopen en de weg vanzelf ontstaat.

Kees Boonman, politiek commentator EenVandaag Radio en presentator van Kamerbreed dat elke zaterdag te horen is op NPO Radio1 om 13 :00 uur. Volg ook de KeesVlog