Expert: 'Coördinatie aanpak schadelijke woekerplanten nodig'

De bestrijding van woekerplanten moet veel beter worden aangepakt. Nu faalt de aanpak van deze planten door een gebrek aan coördinatie, waarschuwt onderzoeker Chris van Dijk: "Het is dweilen met de kraan open."

Chris van Dijk pleit voor een protocol waarmee grondeigenaren en perceelbeheerders de bestrijding veel vollediger kunnen aanpakken.

Tientallen miljoenen schade

Volgens experts zorgen exotische woekeraars zoals de berenklauw, springbalsemien of de Japanse duizendknoop voor enorme schade aan onder andere wegen, trottoirs, openbare gebouwen en straatmeubilair. Nauwkeurige schadecijfers zijn er niet, maar volgens Brits onderzoek daalden ruim 800 duizend huizen in waarde door deze planten. Onkruidbestrijders schatten dat de Britse vastgoedsector al voor 20 miljard pond aan schade heeft geleden. Volgens Van Dijk loopt de Nederlandse schade 'in de tientallen miljoenen'.

Een gebrek aan samenwerking tussen gemeenten en grondeigenaren zorgt ervoor dat de aanpak van deze woekeraars faalt. Geld en middelen worden verkeerd ingezet. "De laatste jaren zijn steeds meer overheidstaken gedecentraliseerd. Maar dit is een probleem dat juist nationaal of Europees moet worden aangepakt", zegt Van Dijk.

Kenniscentrum

Hij ziet vooral een gebrek een kennis en kunde bij grondeigenaren als oorzaak van de snelle verspreiding van woekeraars. Met name in de bouw en bij grondbedrijven zou er een gebrek aan kennis zijn. Zo verspreidt de Japanse duizendknoop zich vooral door achtergebleven schilfers in verplaatste grond of groenafval van gerooide terreinen, terwijl de berenklauw zich juist verspreid na uitdroging.

Een betrokkene noemt ook Rijkswaterstaat en andere wegbeheerders als voorbeeld. "Zij zijn er om wegen te onderhouden. De bestrijding van de berenklauw in de middenberm heeft voor hen geen prioriteit. De zaden van de schadelijke plant kunnen zich dus vrij verspreiden, wat de bestrijding niet ten goede komt."

Niet iedereen doet mee

Sommige gemeenten en provincies hebben intussen geld en middelen vrijgemaakt om de planten actiever te bestrijden Toch is deze aanpak volgens Chris van Dijk 'dweilen met de kraan open'. Hij wijst erop dat niet alle perceeleigenaren voldoende meedoen.

Dat blijkt wel uit het feit dat de planten verwijderd worden van sommige gemeentepercelen, terwijl de eigenaren van aangrenzende percelen niets doen met de woekeraars. Volgens bestrijder Harry Kloosterboer is het intussen onmogelijk geworden om de planten nog uit te roeien. "Het zal genoeg moeite kosten om de overlast en schade beheersbaar te houden", vertelt hij.

Geen gif, wél alternatieven

Een ander probleem bij de aanpak van woekeraars is het Europese verbod op het gebruik van veel chemische bestrijdingsmiddelen. Dit maakt sinds 2015 een effectieve aanpak moeilijker. Gemeenten en andere grondeigenaren zijn gedwongen te experimenteren met alternatieven, zoals het inspuiten met kokend water of het inzetten van groen-etende varkens.

Toch is het nog onduidelijk of deze duurzame bestrijding voldoende effect gaat hebben. De nood is op sommige plekken intussen zo hoog opgelopen, dat in Gelderland enkele tientallen inwoners zich rondom de gepensioneerde bioloog Henny Tax hebben verenigd als vrijwillige bestrijders.

Enorme schade in Groot-Brittannië

Van Dijk ziet meer in een gezamenlijke aanpak en een nieuw kenniscentrum. "Met een bedrag van anderhalve ton kan informatie uitgewisseld worden over de bestrijding."

Hij pleit dan ook voor een integrale aanpak en een gecoördineerde bestrijding van exoten. Daarvoor moet nog deze zomer een protocol worden ondertekend door de belangrijkste perceeleigenaren, waaronder gemeenten, provincies, Prorail, waterschappen, Staatsbosbeheer, de vereniging van Gemeenten Stadswerk en belangengroep Probos.