Ester is Donor Detective en helpt bij zoektocht naar donorvaders: 'Het is een puzzel'

Deze week werd er weer bekend dat een gynaecoloog met zijn eigen sperma donorkinderen verwekte bij vrouwen die hij behandelde. Geen verrassing voor Donor Detective Ester de Lau. Zij spoorde haar eigen donorvader op en helpt nu anderen met hun zoektocht.

"Ik wist het natuurlijk al", zegt Ester over het moment waarop het nieuws haar bereikte. Ze helpt volwassen donorkinderen bij het vinden van biologische familie en maakt daar ook een podcast over om het taboe te doorbreken.

'Dit zal niet de laatste zijn'

Zijn naam was bij haar nog niet bekend, maar dat er vrijdag opnieuw een arts in opspraak is geraakt omdat hij zelf zaad doneerde, verbaast haar niet. "We weten gewoon van behoorlijk wat artsen dat ze een duit in het zakje hebben gedaan. Dit is onze ervaring. Het is elke keer schrikken, maar geen verrassing."

De verhalen komen volgens Ester vaak niet meteen naar buiten. "Alleen in Nederland weten we het al van tien artsen. Maar als die man nog leeft en je probeert een relatie op te bouwen of je moet nog contact zoeken, dan brengen mensen het vaak nog niet naar buiten. Donorkinderen hebben daar zelf de regie over. Maar dit zal niet de laatste zijn."

'Iemand was boos op mijn ouders'

Ester is zelf ook donorkind en kwam daar op 28-jarige leeftijd achter. "Iemand was boos op mijn ouders", vertelt ze. "De arts had geadviseerd om er niet over te praten. Dat was bij mijn ouders niet gelukt." Vervolgens dreigde hij haar te vertellen dat ze een donorkind was. "Toen hebben mijn ouders het mij verteld."

Uiteindelijk besloot ze op zoek te gaan naar haar biologische vader. Ze meldde zich aan bij een geheime groep van Stichting Donorkind. "Daar ontmoette ik mensen die ook heel graag op zoek wilden."

Stambomen en DNA-onderzoek

Met zes lotgenoten begon ze aan haar speurtocht. "We hoorden van de mogelijkheden die internationale DNA-databanken boden samen met genetische genealogie, dus DNA-onderzoek en het bouwen van stambomen. Dat waaide over uit Amerika."

Voor die tijd waren donorkinderen afhankelijk van Fiom. "Daar moet de donorvader zich melden. Maar nu kun je hem vinden zonder dat hij zich meldt."

Donor Detectives

Alle zes de donorkinderen vonden uiteindelijk hun biologische vader, maar dat ging niet altijd zonder slag of stoot. "Ik was met mijn eigen zoektocht bezig en die schoot helemaal niet op. Maar ik kreeg wel in de gaten hoe het werkte en ik vond het heel leuk om anderen daarbij te helpen."

In 2017 richtten de donorkinderen samen de stichting Donor Detectives NL/BE op om kennis te verspreiden over de zoektocht naar biologische vaders. "Het idee was dat we mensen helpen om zelf hun donorvader te vinden met behulp van genetische genealogie. We wijzen ze de weg om het zelf te gaan doen."

Op zoek naar familie

Via Stichting Donorkind kunnen mensen bij de geheime Facebook-groepen voor lotgenotencontact komen, waar ze kunnen aangeven dat ze hulp zoeken.

"Dan proberen we te achterhalen wat ze willen. Wil je broers of zussen vinden of wil je je donorvader? Want de routes daarvoor zijn anders. Broers en zussen vindt je alleen als zij zich ook testen, maar naar je donorvader kun je zoeken," legt Ester uit.

'Het is een puzzel'

Ester legt uit dat mensen zich vervolgens aan moeten melden bij de internationale DNA-databank. Met de DNA-matches die daaruit rollen, kun je vervolgens gaan zoeken.

"Stel je voor, je hebt een match van Jan en Piet en die delen ook DNA met elkaar, dan delen zij een voorouder. Met behulp van stambomen kun je op zoek naar die voorouder. Je gaat bij zo'n kruispunt de stamboom naar beneden uitbreiden. En uiteindelijk ga je in de generatie van je donorvader op zoek naar iemand die op de juiste plek was op het juiste moment. Het is een puzzel."

'Je hebt het recht om te weten wie je ouders zijn'

Er is volgens Ester in het verleden veel fout gegaan bij donorconceptie. "Je hebt een recht om te weten wie je ouders zijn en dat geldt ook voor donorkinderen. We kijken niet meer op van donerende artsen, maar dat maakt het niet oké."

Ze vertelt dat mensen er via de Donor Detectives regelmatig achterkomen dat hun donorvader niets op de man lijkt zoals hij omschreven is aan de ouders. "Er is in het verleden zoveel misgegaan en dat komt nu allemaal op tafel, doordat we het heft in eigen handen hebben kunnen nemen. We zijn rotzooi aan het opruimen die we niet zelf gemaakt hebben."

Donorkinderen staan er alleen voor

Maar de overheid, betrokkenen en klinieken staan niet te springen om te helpen in de nasleep van de misstanden. "We worden niet gefinancierd. We draaien volledig op vrijwilligers en op giften."

"Mensen kunnen zich inschrijven bij Fiom. Maar als het gaat om lotgenotencontact, zoekhulp en belangenbehartiging zijn wij degenen die dat organiseren. Zeker gezien alle misstanden, zou ik het niet gek vinden als er financiering voor zou komen."