Elly's zoon verongelukte, nu pleit ze voor meer onderzoek na dodelijke ongelukken

De zoon van Elly Winkel werd op een zebrapad doodgereden door een bedwelmde automobilist. Sindsdien pleit ze voor meer onderzoek naar fatale ongelukken. "Nabestaanden hebben recht op de waarheid." Het aantal verkeersdoden bereikte in 2018 een record.

Achterblijven zonder je kind of partner en niet weten wat de oorzaak is: Elly Winkel weet hoe slopend deze onduidelijkheid kan zijn. Haar zoon Fred (43) werd in de zomer van 2012 omvergereden. Hij stak met de fiets aan de hand de Haagse Weimarstraat over en werd geschept. De automobilist reed 107 kilometer per uur, op een weg waar 50 km per uur de norm is. Na onderzoek bleek dat de dader drugs had gebruikt. Hierdoor weet Elly wat er gebeurd is, en hierdoor kan ze het verkroppen.

Veel vraagtekens

Elly spreekt vaak met de politie over het belang van grondig onderzoek voor de achterblijvers van een ongeluk. "Ik kan agenten alleen maar vragen: 'Alsjeblieft, denk eraan dat deze mensen moeten begrijpen wat er gebeurd is'", zegt Winkel.

Na het drama met haar zoon Fred richtte Elly de Landelijke Organisatie Verkeersslachtoffers op. Ze ziet dat nabestaanden en slachtoffers van ongelukken vaak nog met veel vraagtekens achterblijven. Winkel zegt dat de politie niet altijd goed onderzoek doet naar de toedracht van een ongeluk. Zo blijft het onduidelijk of afleiding, drugs of alcohol een rol speelden bij de oorzaak. De wet maakt zo'n onderzoek ook niet altijd mogelijk wanneer een bestuurder is overleden.

Twaalf joints, veertien overtredingen

Uit onderzoek naar Freds ongeluk bleek dat achter de dader die Fred doodreed, een tweede jongen reed die op verlof was uit de gevangenis. "Ze hadden een feestje te vieren en ze hadden twaalf joints gerookt", vertelt Elly. "De reden voor het feestje was dat die tweede jongen te horen had gekregen dat hij met vervroegd verlof vrijkwam omdat hij zich zo goed gedragen had."

Daarnaast had de dader, Lesley W., veertien verkeersovertredingen op zijn naam staan. Fred had geen schijn van kans en overleefde de aanrijding niet. "Hij is de ruiten van de auto doorgevlogen en uiteindelijk doodgedrukt tussen de auto en de geparkeerde auto's langs de kant", zegt Elly. Lesley W. werd tot 4 jaar cel veroordeeld.

Onduidelijkheid is slopend

De man die Fred doodreed, bekende drugs te hebben gebruikt. Maar als hij ook was overleden, was het moeilijk geweest om te achterhalen of er drugs of alcohol in het spel waren. Dan was Elly in onzekerheid gebleven. Het is in Nederland wettelijk onmogelijk bloedonderzoek te doen vanwege de onaantastbaarheid van het lichaam. De onduidelijkheid die dat met zich meebrengt is volgens Winkel slopend voor nabestaanden. "Ik ben echt blij dat ik dat wel wist. Ik kom mensen tegen die nog steeds lopen te zoeken. Die kunnen het niet laten rusten."

In België en Duitsland is bloedonderzoek bij een overleden dader wel mogelijk. Winkel heeft geen begrip voor het Nederlandse standpunt. "Als iemand jouw integriteit en jouw lichaam schaadt door jou kapot te rijden, dan vind ik dat die nabestaanden recht hebben op de waarheid," zegt ze. "Dan kun je niet zeggen, 'Ja we gaan iemand die dood is geen prikje geven om bloed af te nemen.' Kom op zeg." Het ministerie van Justitie en Veiligheid onderzoekt nu of de wet alsnog veranderd kan worden.

Politie: altijd onderzoek bij ernstig ongeluk

De politie laat aan EenVandaag weten dat zij richtlijnen volgen bij welke ongelukken ze proces-verbaal opmaken. "Dit geldt altijd in geval van ernstige aanrijdingen met zwaar lichamelijk letsel of dodelijke afloop", zegt Egbert Jan van Hasselt, portefeuillehouder Verkeer. Maar ook bij complexe aanrijdingen en wanneer er alcohol in het spel is. Zo'n proces-verbaal kent vast onderdelen die onderzocht worden.

"Ernstige aanrijdingen hebben een enorme impact op slachtoffers en nabestaanden", zegt Van Hasselt. "Daarom zijn we erg gemotiveerd als het gaat om het optimaliseren van ons werkproces. Daarover zijn we samen met het OM in gesprek met vertegenwoordigers van slachtoffers."

Stijging verkeersongelukken

De afgelopen 30 jaar nam het aantal verkeersdoden af, maar 2018 wordt gekenmerkt door grootste toename sinds 1989. Een verklaring voor de sterke stijging van het aantal verkeersdoden is er niet. Hoogleraar transportbeleid Bert van Wee ziet een mogelijke antwoord in afleiding: appen achter het stuur, je navigatie bedienen of bellen op de fiets. Uit onderzoeken blijkt dat het tien keer zo gevaarlijk is als gewoon rijden.

Deze tabel bevat het aantal personen dat is overleden als gevolg van een verkeersongeluk in Nederland. Het gaat dus om zowel inwoners als niet-inwoners. Cijfers van 1996-2018. In 2018 overleden er evenveel mensen door verkeersongelukken als in 1989.