Elk uur andere tarieven met dynamisch energiecontract zijn 'goede prikkel om minder te gebruiken, maar geven wel onzekerheid'

In België worden grote energieleveranciers verplicht om een dynamische energieprijzen aan te bieden. Die verschillen per dag of zelfs per uur. Volgens voorstanders voordeliger en een manier om bewust om te gaan met energie, maar experts twijfelen.

Het gaat om Belgische energiebedrijven met meer dan 200.000 klanten. In Nederland zijn er een tiental kleinere leveranciers actief met dynamische prijzen. Een aantal van hen heeft de Vereniging van Dynamische Energieleveranciers (VvDE) opgericht. Samen willen zij een groener, efficiënter en stabiel energiesysteem bouwen. Is een dynamisch uurtarief voor stroom de oplossing voor de almaar stijgende energieprijzen?

'Aantal dynamische contracten neemt explosief toe'

Ja, zegt voorzitter Auke Ferwerda van de Vereniging van Dynamische Energieleveranciers. "Als we vraag en aanbod over de dag beter op elkaar kunnen afstemmen, is dat goed voor de belasting van het elektriciteitsnetwerk." Daarnaast is het volgens Ferwerda ook goed voor de portemonnee. "Als we het gebruik kunnen verleggen naar de goedkoopste momenten, kan dat voor iedereen een paar euro per dag schelen tegenwoordig."

Ferwerda ziet de vraag naar dynamische energiecontracten explosief toenemen. "Mensen zijn meer met energie bezig en letten meer op de portemonnee. Vaste contracten zijn uit het aanbod verdwenen, dus mensen gaan om zich heen kijken en zijn ook hierin geïnteresseerd."

'Voor slechts beperkt aantal mensen interessant'

Experts twijfelen aan de nut en de noodzaak van dynamische energiecontracten. "Voor de meeste particulieren lijkt het geen goedkopere oplossing", zegt directeur Hans de Kok van onafhankelijke vergelijkingssite Pricewise. "Zij kunnen moeilijk de momenten waarop zij energie nodig hebben 'verplaatsen' naar de momenten dat de prijs laag is", zegt hij.

Volgens De Kok gaat niemand de verwarming aanzetten op warme dagen omdat gas dan lekker goedkoop is. "Je wil juist stoken als het buiten koud is, maar dan is de prijs vaak hoog omdat iedereen de verwarming aandoet." Het is volgens de energie-expert daarom voor slechts een beperkt aantal mensen interessant. "Dat is dan met name de groep die het leuk vindt of veel zonnepanelen heeft, een warmtepomp of aan huis de elektrische auto oplaadt."

Prikkel

Machiel Mulder, energie-econoom aan de Rijksuniversiteit Groningen, vindt het een goed idee dat energieleveranciers meer moeite doen om zulke contracten aan te bieden.

"Dat consumenten de prikkel krijgen om tijdens piekuren minder te gebruiken. Nu heb je er geen benul van. Het is belangrijk dat die prikkel er is, zodat er uiteindelijk minder gascentrales nodig zijn om elektriciteit op te wekken'.

'Dynamische tarieven lijkt leuk, maar prijs kan heel hoog worden'

Maar consumenten hebben volgens de energie-econoom niet veel interesse in zo'n dynamisch contract. "Nederlanders zijn risicomijdend. Ze houden van contracten waar de prijs een aantal jaren vast staat". Ook kan de prijs stijgen als er een aantal dagen achter elkaar weinig zon is en het niet waait. "Dynamische tarieven lijkt leuk, maar voor sommige mensen kan de prijs heel hoog worden."

Daar sluit De Kok zich bij aan. "Dynamische prijzen staan niet vast. Verre van dat, ze zijn juist heel volatiel. Dat betekent dat consumenten effectief een heel erg variabel energiecontract hebben. Het kabinet heeft juist nu met de ingrepen op de energierekening gezorgd voor zekerheid, vastigheid en duidelijkheid."

Zekerheid geven

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat laat weten dat ieder land op de eigen manier ingrijpt om huishoudens meer zekerheid te geven en de energieprijzen te dempen.

"In Nederland is de aanpak erop gericht om mensen zekerheid te geven. Door de invoering van het prijsplafond weten mensen thuis waar ze aan toe zijn. Daarnaast heeft minister Jetten met energieleveranciers besproken dat er weer vaste contracten komen in 2023. Ook dat geeft consumenten meer zekerheid."

'Ook in Nederland wordt verplichting dynamische contracten ingevoerd'

Maar ook in Nederland komt er een nieuwe Energiewet. Die ligt nu voor advies bij de Raad van State. Daarin is opgenomen dat ook grote energieleveranciers klanten dynamische contracten moeten aanbieden.

Het gaat daarbij om klanten met een slimme meter, die er expliciet om vraagt. "Het hoeft dus niet verplicht als modelcontract online aangeboden worden", aldus het ministerie.

Beter voor het milieu?

"Dynamische tarieven zorgen voor heel veel bewustzijn", zegt energie-expert De Kok. "En bewustzijn is de sleutel naar een lager energieverbruik. Als een deel van de acht miljoen huishoudens hun verbruik tijdens de prijspieken vermindert, kan dat de prijzen drukken". Maar het is ook goed voor het milieu. "Tijdens de duurste stroom opwek-uren, draaien nu vooral gascentrales."

Energie-econoom Mulder pleit voor een tussenvariant, dus gematigde dynamische tarieven. "Om de consument een beetje te beschermen tegen te veel fluctuaties, maar dat je ze wel prikkelt om na te denken over hun energieverbruik."

'Duwtje in de rug'

Het aanbieden van zo'n contract kunnen energieleveranciers nu al, maar het gebeurt nog weinig. Daar kan volgens Mulder verandering inkomen als het aanbieden van zulke dynamische contracten verplicht wordt.

"Het kan een duwtje in de rug zijn voor de leveranciers. Het is belangrijk dat ze innoveren en verschillende producten aanbieden die dynamisch zijn."