Een bouwvakker die van een steiger valt of een werknemer die klem komt te zitten in een machine. Het aantal ernstige bedrijfsongevallen stijgt al jaren. Inspectie SZW is het zat en zet in op strengere controles.
Tijdens zijn werk als arbeidsinspecteur bezoekt Michel Schenk bouwplaatsen en onderzoekt hij ernstige bedrijfsongevallen. "Vallen van ladders, door vloeren zakken, zaagincidenten en snijincidenten, dat is wat ik het meeste tegenkom', zegt Schenk.
Bouw al jaren de gevaarlijkste werkplek
Al jaren levert de bouwsector de meeste incidenten. Volgens Schenk is het probleem dat mensen in de bouw teveel werken in traditionele patronen. "Mensen hebben iets aangeleerd en zeggen 'we doen het altijd zo'. Maar als je er met een afstand naar kijkt, kun je vragen, doen we het wel goed?"
Nieuwste cijfers ernstige bedrijfsongevallen Inspectie SZW
Als een werknemer na een bedrijfsongeval in een ziekenhuis moet worden opgenomen, blijvend letsel oploopt of zelfs overlijdt, is er sprake van een ernstig arbeidsongeval. Iedere werkgever is verplicht zo'n ongeval te melden bij de Inspectie Sociale Zaken & werkgelegenheid (SZW). Wie niet meldt, kan een boete van 50.000 euro krijgen van de Inspectie. Schenk: "Mijn persoonlijke inschatting is dat er sprake is van ondermelding." Afgelopen jaar kwamen er 4474 meldingen binnen bij de Inspectie. Het aantal ernstige bedrijfsongevallen stijgt al jaren:
- 2015: 3651
- 2016: 3786
- 2017: 4212
- 2018: 4368
- 2019: 4474
De meest risicovolle sector is de bouwnijverheid, gevolgd door sectoren afvalbeheer (inclusief waterleidingbedrijven), landbouw/visserij/bosbouw en vervoer/opslag. Opvallend verder is dat 21% van de ongevallen met uitzendkrachten zijn. Ook zijn kleine bedrijven (minder dan 10 werknemers) zijn relatief vaker betrokken bij arbeidsongevallen. De categorie jongere (15-24 jaar) en oudere werknemer (55 jaar en ouder) zijn relatief kwetsbaar voor ongevallen. De meest voorkomende ongevallen op de werkvloer zie je in de grafiek hieronder.
70 dodelijke ongevallen per jaar
Het aantal dodelijke ongevallen schommelt al jaren rond de zeventig per jaar. Ook Schenk heeft hier mee te maken en onderzoekt dan de toedracht. "Ik heb het meegemaakt dat een trappenhuis instort tijdens de sloop, waarbij iemand onder het puin belandt."
'Alle ongelukken zijn te voorkomen, ook de dodelijke'
Volgens Schenk zijn alle incidenten te voorkomen, "ook al kijk je achteraf een koe in zijn gat". De arbeidsinspecteur vindt dat werkgevers beter moeten nadenken over de risico's in alle fasen van het bouwproces. Dat gebeurt nu lang niet altijd: "Ieder onderdeel heeft een risico, dat je vooraf moet beschouwen. Hoe kun je dat risico wegnemen? Het staat in de wet dat je moet voorkomen dat een werknemer wat overkomt. Doe dat dan ook".
Hoge werkdruk is groter gevaar
Volgens Inspecteur-generaal SZW Marc Kuipers zijn er allereerst meer ongelukken omdat er meer mensen aan het werk zijn. Maar dat verklaart de forse toename zeker niet geheel. "Alles moet sneller, er zijn strengere deadlines en we werken meer met flexkrachten, die vluchtig kunnen worden ingezet", zegt Kuipers. "Maar risico van flexwerkers is dat ze als buitenstaanders te weinig onderdeel zijn van een veiligheidscultuur. Afgelopen jaar bleek maar liefst 21% van de ernstige ongevallen een ongeval met een uitzendkracht te zijn."
Kuipers wijst ook op de ongevallen bij oudere werkenden. "We werken langer door maar juist die categorie lijkt relatief vaak slachtoffer. Dat is iets waar meer aandacht voor moet komen. Is de oudere werknemer nog wel alert genoeg?"
Inspectie: we gaan forser inzetten, meer controleren
Kuipers maakt zich zorgen over de toename van de ongevallen en kondigt maatregelen aan. "Veel bedrijven, en dan met name de kleinere bedrijven, hebben geen plan van aanpak over hoe je personeel moet bewustmaken van veiligheid."
Werkgevers zijn verplicht een risicotaxatie te maken van de apparaten waar mee wordt gewerkt en van de arbeidsomstandigheden op de werkplek. "Maar dat doen ze dus bij lange na niet allemaal", zegt Kuipers. "Wij gaan daar forser op inzetten, meer controles en meer handhaven. Want 4500 ongevallen per jaar is veel te veel. Er moet mentaliteitsverandering komen."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.