3 jaar later dan gepland krijgt Nederland binnenkort eindelijk echte 5G. Nog voor het eind van het jaar kan iedereen met een niet al te oude smartphone er gebruik van maken. En dat gaat echt een groot verschil maken met nu.
"Huh, maar ik heb toch al lang 5G?" Dat is een begrijpelijke reactie. Want als je op je smartphone kijkt, zie je daar vaak het 5G-symbool al staan. "Toch merk je nu maar weinig van die snelheid", zegt hoogleraar Antenne Technologie aan de TU Eindhoven Bart Smolders. "Daar komt nu verandering in." Reden: de veiling van de radiofrequenties die daarvoor nodig zijn, is eindelijk afgerond.
5G-netwerk aangezet
Mobiele telecomaanbieders zitten al jaren te springen om nieuwe frequenties. Het mobiele internetverkeer neemt toe en daarom moeten ze hun netwerken blijven vergroten. In 2020, tijdens een eerdere veiling, hebben providers 'het eerste deel' van het 5G-netwerk aangezet. Het was als het ware 'de basis' voor het nieuwe mobiele netwerk.
Telefoons die dat netwerk ondersteunden, konden overgaan op 5G. Het resultaat: een kleine snelheidsverhoging ten opzichte van 4G. Dat komt omdat 5G momenteel alleen werkt op de 700 megaherz-frequentieband. Dat is een frequentie met een groot bereik, maar een minder hoge snelheid.
Waarom heeft het zo lang geduurd?
In de meeste Europese landen is de 3,5 gigahertz-band al geveild en in gebruik door telecomaanbieders. Ook in Nederland stond de veiling eigenlijk gepland voor 2021. Maar die werd vertraagd, omdat er partijen waren die de 3,5 gigahertz-frequentie al gebruikten en wilden blijven gebruiken.
Zo werd de 3,5 gigahertz-frequentie gebruikt op een satellietstation in het Friese dorp Burum, door defensie en inlichtingendiensten, en door het telecombedrijf Inmarsat om te communiceren met scheepvaart in nood. Het bedrijf heeft inmiddels een overeenstemming gesloten met de Nederlandse overheid om naar Griekenland te verhuizen.
Ook was er een rechtszaak aangespannen door bedrijven met nog geldige vergunningen voor lokale netwerken. Zij waren bang dat hun dienstverlening in gevaar zou komen als ze een andere frequentie moesten gebruiken.
Sneller internet
Nu de veiling klaar is, kunnen providers straks - zodra ze de licentie binnen hebben van de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) - 5G aanbieden op de 3,5 gigahertz-frequentieband. "Die frequentie heeft weer een minder groot bereik, maar is wel een stuk sneller dan wat we nu gewend zijn", legt Smolders uit.
Voor consumenten betekent het dat de internetsnelheid op een mobiel, laptop of ander apparaat dat met 5G verbonden is, er flink op vooruit gaat. "Bovendien heeft het nieuwe 5G-netwerk het voordeel dat je minder vertraging hebt", gaat de hoogleraar verder. "Je weet zeker dat de verstuurde informatie binnen een fractie van de tijd aankomt."
'Er is ineens van alles mogelijk'
"Ook interessant: het 5G-netwerk is straks veel sneller dan wifi", zegt Smolders. "Onder optimale omstandigheden is het zelfs sneller dan internet via een glasvezelkabel." Bovendien maakt het allerlei innovaties mogelijk. "Denk aan drones, het verkeer en zelfs operaties die we op afstand kunnen aansturen."
"Er is ineens van alles mogelijk, die hogere snelheid brengt al deze ontwikkelingen een stap dichterbij." Maar Smolders blijft ook realistisch: "Het vergt ook heel veel testen. Bepaalde toepassingen zijn erg delicaat. Je wil natuurlijk voorkomen dat iets fout gaat."
Stapsgewijs uitbreiden
De nieuwe 3,5 gigahertz-frequentie heeft daarnaast een kleiner bereik per antennestation. "Dat betekent dat er voor een aanbieder in verhouding meer antennemasten nodig zijn", legt Smolders uit. Daardoor zal het bereik niet overal hetzelfde zijn. Dat is volgens hem geen probleem omdat alle mobiele telecomaanbieders nog steeds gebruikmaken van de lagere frequentiebanden. "Die bieden een lagere downloadsnelheid, maar ze hebben een goed bereik in heel het land."
KPN-woordvoerder Stijn Wesselink bevestigt dat en vertelt verder dat inwoners van grote steden, waaronder de Randstad, het eerste gebruik kunnen maken van de frequentie. Daarna wordt het netwerk stapsgewijs uitgebreid. Een precieze datum heeft hij niet, maar omdat de voorbereidingen al zijn gedaan, zal het niet lang meer duren. "Aan het eind van de zomer kunnen de drukke steden er in ieder geval al gebruik van maken", vertelt hij.
Gerichtere straling
De nieuwe antennesystemen maken gebruik van beamforming, legt Smolders uit. Dat betekent dat de straling gerichter wordt. "Het creëert eigenlijk bundels van energie, zodat ze niet meer alle kanten tegelijk op stralen." In tegenstelling tot 4G, waar dat wel gebeurt.
Smolders gaat verder: "Dat is zonde van de energie, want je stuurt het naar veel gebieden waar jij op dat moment niet bent." Het wordt straks mogelijk om informatie gerichter naar één persoon sturen. "Dat is voor de capaciteit heel gunstig."
Geruisloze en kosteloze overstap
Ook vanuit een technisch oogpunt kan het gunstig uitpakken voor de abonnementskosten, verwacht Smolders. "De aanbieders hebben namelijk veel meer capaciteit. Dus iedere bit aan informatie wordt goedkoper om te verzenden", vertelt hij.
Uit een rondvraag onder providers blijkt verder dat de aansluiting en activering van 5G geruisloos zal gaan. "Consumenten hoeven hier niets voor te doen, het gaat automatisch", vertellen woordvoerders van KPN en Odido. "Het enige wat nodig is, is een telefoon die 5G aankan. Maar, de meeste telefoons die tegenwoordig worden gekocht kunnen hier al mee overweg."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.