Gedragscode Tweede Kamer nodig, 'maar schorsen gaat te ver', vindt SGP

De Tweede Kamer gaat in een Gedragscode vastleggen wat leden wel en niet mogen. Overtreedt een Kamerlid de regels, dan kan die geschorst worden. Dat staat in het voorstel waarover de Kamer donderdag debatteert. "Dit gaat mij te ver."

Moeten parlementariërs het melden als ze een appartement van een vriend cadeau krijgen? En wanneer gaan Kamerleden verbaal te ver in een debat? Het gedrag van Tweede Kamerleden leidt regelmatig tot ophef, binnen en buiten het parlement. Een Gedragscode moet voor duidelijkheid zorgen.

Privékwesties

Voormalig D66-leider Alexander Pechtold kwam onder vuur te liggen toen hij een appartement, dat hij van een bevriende diplomaat had gekregen, niet had aangemeld in het geschenkenregister van de Kamer.

Leider Thierry Baudet van Forum voor Democratie kreeg kritiek toen hij twee keer een vlucht maakte in een privévliegtuig van een zakenman en dat niet meldde. Beiden vonden dat het niet om politieke maar privékwesties ging, maar daar was lang niet iedereen het mee eens.

Voorbeeldfunctie

Ook het taalgebruik tijdens Tweede Kamerdebatten doet regelmatig stof opwaaien. Bekend voorbeeld is de woordenwisseling tussen premier Mark Rutte en PVV-leider Geert Wilders in 2011. "Doe eens normaal, man!" riep Wilders naar Rutte. "Doe zelf eens normaal, man. Je kunt toch niet praten over de Turkse premier als een aap!" reageerde Rutte.

Sommige mensen juichen het toe dat er in het parlement op zo'n informele manier wordt gesproken. Anderen vinden het 'onparlementair' taalgebruik en wijzen op de voorbeeldfunctie van politici.

Schorsing

In de Gedragscode, waar donderdag over gedebatteerd wordt, is vastgelegd dat een externe driekoppige commissie klachten kan beoordelen. En de Kamer kan adviseren over integriteit. Ook kan de commissie sancties voorstellen, zoals schorsing van een Kamerlid. VVD en SGP maken daar bezwaar tegen en dienen daarom tijdens het Kamerdebat twee amendementen in.

SGP-Kamerlid Roelof Bisschop: "Er is een staatsrechtelijk spanningsveld, want het is een externe commissie die schorsing kan voorstellen. Ik vind dat ingrijpen in het democratisch recht van de Kamer. De voorzitter van de Kamer kan een Kamerlid nu al schorsen voor de duur van het debat, maar dat is een ordemaatregel."

Klacht indienen tegen Kamerlid

VVD en SGP willen dat de Gedragscode op nog een punt wordt aangepast. "Elke burger kan volgens het voorstel een klacht tegen een Kamerlid indienen. Dan bestaat het risico dat om politieke redenen een klacht wordt ingediend."

"Het gaat dan niet om het zelfreinigend vermogen van de Kamer. Het is staatsrechtelijk zuiver om dat intern op te lossen, dus door Kamerleden onderling", aldus SGP'er Bisschop.

Aanzien van de Tweede Kamer geschaad

Bisschop is overigens wel voorstander van de nieuwe Gedragscode. Elke keer dat een Kamerlid in opspraak raakt, schaadt dat volgens hem het aanzien van de Tweede Kamer. "Codes zijn een algemeen maatschappelijk verschijnsel en er zijn de laatste jaren ook vervelende incidenten geweest. Er zijn nu ook wel voorschriften, maar sancties zijn er niet."

Het is nog onduidelijk of de amendementen die de VVD en SGP donderdag bij het debat gaan indienen, op een meerderheid van de Tweede Kamer kunnen rekenen.