Een fulltimebaan en toch woont Rene noodgedwongen in een busje: zo groot is de woningnood in Duitsland

Ook in Duitse steden lopen de prijzen voor huur- en koopwoningen razendsnel op. In de stad Hamburg wordt woonruimte voor veel mensen onbetaalbaar. Zelfs een fulltimebaan is er geen garantie voor een betaalbare woning.

Rene Harder (49) is acteur en professor aan de hogeschool in Keulen. Een goed betaalde baan, maar toch woont hij in een omgebouwde bus. Harder is twee keer gescheiden en vader van vijf kinderen. Na aftrek van de alimentatie houdt hij 1080 euro per maand over. En daar kan hij geen betaalbare woning voor vinden.

'Hoe is het mogelijk dat ik in een busje woon?'

Daarom woont hij nu in een bus. Hij kocht het busje met geleend geld van een timmerbedrijf en is sinds juni aan het verbouwen, Inmiddels heeft hij een bed, bureau en stromend water. Ook is er een slaapplaats voor zijn zoon.

Harder probeert er het beste van te maken, maar zijn frustratie is groot: "Hoe is het mogelijk dat de maatschappij zo is georganiseerd dat ik als fulltime werkende docent geen betaalbare woonruimte kan vinden?"

Bijbouwen, maar waar?

Het antwoord op die vraag ligt bij de vastgoed- en huizenprijzen die door het plafond schieten. Niet alleen in Nederland rijzen de prijzen de pan uit, maar ook in Duitsland worden huizen duurder. Lage rentestanden maken beleggen in vastgoed aantrekkelijk.

In Nederland moeten er een miljoen woningen bij. Ook in Hamburg is bijbouwen hét recept, zo klinkt het vanuit de politiek. Maar Hamburg is een zogeheten 'Stadtstaat': een onafhankelijk mini-deelstaat. Daardoor kunnen ze niet buiten hun eigen grondgebied bijbouwen.

Groen in de stad mag niet verdwijnen

Nieuwe woningen kunnen dus alleen binnen de stadsgrenzen gebouwd worden. En daar is niet veel plaats meer om te bouwen. En als er nieuw gebouwd wordt, mag dat volgens inwoners niet ten koste gaan van het groen in de stad.

Zo zijn de bewoners van een groot volkstuincomplex in het stadsdeel Langenhorn laaiend, omdat het stadsbestuur van plan is een groot deel van de volkstuinen en een omliggend veenlandschap te bebouwen.

Te weinig plek

"Het is goed dat we zorgvuldig kijken waar gebouwd wordt en dat we groene stukken zoveel mogelijk behouden, vindt ook Dirk Hauer. Maar volgens hem is er nog genoeg plek in de stad. Hij werkt bij de Hamburgse diaconie, een hulporganisatie die zich inzet voor ruim 13.000 huishoudens die met hoge urgentie woonruimte nodig hebben. Want als mensen met een fulltimebaan al problemen hebben een huis te vinden, dan is het voor mensen met minder inkomen helemaal een onmogelijke opgave.

"Wij zien hier mensen die letterlijk op straat slapen, maar ook mensen met een handicap die geen geschikte woonruimte kunnen krijgen. Of vrouwen en kinderen de tijdelijk in een blijf-van-mijn-lijfhuis wonen en nu dringend een eigen woning nodig hebben. Voor hen is er veel en veel te weinig plek."

'Ik heb een tijd lang in kelders geslapen'

David is in de zeventig en een van deze woningzoekenden. Toen zijn vriendin afgelopen zomer overleed, moest hij de huurwoning waar ze samen woonden binnen enkele weken verlaten. "Het contract stond op haar naam", vertelt David die 30 jaar met de Hamburgse samen was. "Het is een moeilijke situatie. Ik heb een tijd lang in kelders geslapen of bij vrienden op de bank."

Nu heeft David voor een paar maanden een kamer gekregen via de diaconie. Maar zijn toekomst is onzeker: "Ik hoop dat ik een eigen woning kan vinden, maar ik denk niet dat het gaat lukken. Er is niets in Hamburg voor mensen zoals ik."

Gebrek aan solidariteit in Duitsland

Volgens diaconie-medewerker Hauer is er sprake van een gebrek aan solidariteit in Duitsland. "Wie het goed voor elkaar heeft, wil op zijn plek blijven en met rust gelaten worden. En vooral geen sociale huurwoningen in de buurt hebben. Maar ja, arme mensen en mensen waar het minder goed mee gaat hebben ook een dak boven hun hoofd nodig."

Hauer vreest dat er grote maatschappelijke conflicten zullen ontstaan: "We mogen wonen niet overlaten aan marktwerking. En de politiek kán ingrijpen, maar doet dat simpelweg niet. Ik ben bang voor een sociale en politieke catastrofe als het zo doorgaat."