Drenthe wil pauperparadijs op Werelderfgoedlijst: 'Dan behoor je tot de top van de wereld'

In Drenthe hopen ze het volgend jaar voor elkaar te krijgen: naast de Chinese Muur en de Waddenzee hopen ze dat hun koloniën ook een plek krijgen op de UNESCO Werelderfgoedlijst. "Dat is de Champions League van het werelderfgoed."

Paupers uit de stad die op het platteland een stukje grond kregen om landbouw te bedrijven: het was het idee achter de Drentse koloniën. Nu hopen de Drentenaren door erkenning van Unesco de gebieden een nieuwe impuls te geven.

De armoede ontsnappen

Het landschap dat de kolonisten achterlieten is onmiskenbaar uniek: maar liefst 7000 kilometer aan kanalen en een handvol dorpen die in combinatie hiermee een functionele eenheid vormen. Het is de verwezenlijking van een maakbare wereld, aangelegd door paupers en kleine criminelen uit steden als Amsterdam.

Aan het begin van de 19e eeuw waren de werkloosheid en armoede hoog in de Nederlandse steden. Om daar iets aan te doen richtte generaal Johannes van den Bosch in 1818 de Maatschappij van Weldadigheid op. Van den Bosch geloofde in 'de maakbare mens'. Paupers uit de grote steden konden op het platteland aan de armoede ontsnappen. Zo kregen ze een woning en een stukje grond om te gebruiken voor landbouw.

Basis voor de verzorgingsstaat

De Maatschappij van Weldadigheid bestaat nog steeds. De huidige directeur, Minne Wiersma, wijst op het revolutionaire karakter van de Drentse koloniën. "Bijna niemand weet dat hier de basis ligt van de verzorgingsstaat zoals we die nu kennen. Het was een uniek sociaal experiment."

In de koloniën golden strenge regels. Zo moesten inwoners verplicht naar de kerk. Deed je dat niet, dan werd een bedrag van je maandinkomen ingehouden. Een minder omstreden regel was dat kinderen tussen de 6 en 12 jaar verplicht naar school moesten.

Wereldtop

Het gebied is in de afgelopen 200 jaar flink veranderd, vooral in de tweede helft van de 20e eeuw is er veel afgebroken. "Dus je ziet en proeft die bijzondere geschiedenis niet meer in die gebieden", zegt Wiersma. Daarom kunnen het gebied en haar bewoners ook wel een nieuwe impuls gebruiken. "Het is wel heel bijzonder dat je op dezelfde lijst staat als de Chinese muur", zegt Wiersma. "We verwachten dat er dan ook meer toeristen deze kant op komen."

De Drentse gedeputeerde Cees Bijl (PvdA) is ervan overtuigd dat de koloniën uiteindelijk de status van Werelderfgoed gaan krijgen. "Het is een uniek systeem geweest om de armoede in Nederland te bestrijden", zegt hij trots. "Dat is zeg maar de Champions League van het erfgoed. Als je daartoe behoort dan behoor je tot de top van de wereld."