Dit gebeurt er als een bommelding binnenkomt bij een piloot

Een vlucht van Ryanair werd zondag gedwongen in Minsk te landen na een bommelding. Piloot Ruud Stegers vertelt wat er gebeurt in de cockpit van een vliegtuig als er een bommelding is gedaan.

De bommelding in het Ryanair-toestel dat vloog tussen Athene en Vilnius was een valse melding. Er wordt vermoed dat de Wit-Russische autoriteiten die melding gebruikt hebben om het vliegtuig tot landen te dwingen en kritische journalist Roman Protasevitsj te arresteren.

'Schokkend en gevaar voor luchtvaart'

"In de lucht moet je als piloot kunnen vertrouwen op de informatie die je krijgt. Dat er een valse bommelding is gedaan, is daarom schokkend en een gevaar voor burgerluchtvaart", zegt Ruud Stegers, piloot en vice-president van de Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers (VNV).

Een piloot kan zo'n bommelding op verschillende manieren binnenkrijgen, legt Stegers uit. "Allereerst kan dat doorgegeven worden via de verkeersleiding, daarnaast kan het de piloot bereiken via een bericht, een soort fax, van de luchtvaartmaatschappij zelf en tot slot kan het via de telefoon worden doorgegeven. Die laatste optie is er vaak alleen voor langeafstandsvluchten." Wanneer er sprake is van een serieuze melding, worden vaak alle kanalen ingezet om de melding bij de piloot te krijgen.

'Mensen doen weleens een nepmelding'

Als de bommelding binnen is, is volgende stap voor de piloten en crew om na te gaan hoe geloofwaardig de melding is. Helaas komt het meer dan eens voor dat er een nepmelding wordt gedaan, vertelt Stegers. "Het is weleens voorgekomen dat iemand die zijn vlucht dreigde te missen een anoniem telefoontje heeft gepleegd om melding te doen van een bom. Met de hoop om door de vertraging toch de vlucht te halen."

Om uit de zoeken hoe geloofwaardig de melding is, zoeken piloten bijvoorbeeld contact met de luchtvaartmaatschappij. "Zomaar uitwijken doe je niet, dat kost veel geld en tijd. Pas als vastgesteld is dat de bommelding geloofwaardig is, ga je over tot handelen."

Zoektocht naar luchthaven

Wanneer de melding inderdaad geloofwaardig lijkt, vallen de piloten en crew terug op de emergency checklist voor deze situatie. "Op die checklist staat precies hoe je om moet gaan met zo'n bommelding. Zo kan er bijvoorbeeld gezocht worden in de cabine naar de bom en wordt er in de cockpit ook actie ondernomen."

In de cockpit zoeken ze bijvoorbeeld naar de dichtstbijzijnde geschikte luchthaven. Deze keuze wordt gemaakt op basis van de dreiging. "Er zijn genoeg kleine luchthavens om snel te landen, maar die zijn misschien niet het meest geschikt. Je wilt er een vinden waar de juiste autoriteiten in de buurt zijn om de bommelding af te handelen."

Opleiding

Gelukkig worden de piloten en cabin crew hier goed voor opgeleid. "Er zijn qua veiligheid veel verschillende situaties die kunnen optreden. Eens in de 3 jaar hebben de piloten en het cabinepersoneel een dag die in het teken staat van veiligheid. Daar wordt bijvoorbeeld gekeken naar hoe je omgaat met een kaping of bommelding."

Daarnaast wordt er aandacht aan besteed tijdens je opleiding als gezagvoerder. Ook hebben piloten 4 keer per jaar een cockpit simulator training "We hebben een goede rugzak met ervaring en training om dit soort situaties tot een goed einde te brengen", vertelt Stegers.

'Alle landen moeten zich hiertegen uitspreken'

Volgens de piloot is het belangrijk dat zo'n situatie als zondag nooit meer kan gebeuren. "Elk land is verantwoordelijk voor de veiligheid van burgerluchtvaart door zijn luchtruim. Daar zorg je voor door bijvoorbeeld genoeg verkeersleiders te hebben, maar ook door de juiste informatie te verschaffen."

"Daarom is het belangrijk dat alle signalen heel duidelijk laten weten dat dit een 'no go' is, en dat dit niet geaccepteerd wordt. Alle landen moeten zich hier tegen uitspreken en laten weten dat ze staan voor eerlijke luchtvaart en informatievoorziening."