Zwarte Piet is de afgelopen jaren een van de meest beladen onderwerpen in Nederland. Voor het eerst vroeg EenVandaag een groep van 780 Nederlanders van Antilliaanse en Surinaamse afkomst naar hun beleving van Zwarte Piet. Een overgrote meerderheid (73 procent) ervaart het als racistisch.
Zes op de tien (62 procent) geven aan dat ze zelf, of directe familieleden gediscrimineerd zijn met de figuur Zwarte Piet. Hieronder een overzicht van wat ze in het onderzoek aangeven zoal mee te maken en waarom ze het als kwetsend ervaren.
'Mijn huid werd aangeraakt om te kijken of ik afgeef'
"Als een klein kind me aanspreekt als of aanziet voor Zwarte Piet is dat tot daaraan toe. Wat als kwetsend ervaren wordt is dat ouders het verschil niet uitleggen. Zwarte Piet wordt gezien als een domme knecht. Als je zo genoemd wordt is dat geen compliment."
"Docenten die je Zwarte Piet noemen, aapje en dat soort dingen. Als je aangeeft bij je collega's dat het ook anders kan met Zwarte Piet, dan ben je die 'fuckin zwarte' en allemaal van dat soort dingen."
"Het is niet fijn als je als volwassen persoon aangekeken en geroepen wordt door al de lieve kinderen als Zwarte Piet. Daar kunnen de kinderen niets aan doen, maar ze zijn wel op dat manier opgevoed. Ook ben ik aangeraakt aan mijn huid om te kijken of ik afgeef."
Ik ben vaak uitgescholden voor Zwarte Piet.
Deelnemer onderzoek EenVandaag Opiniepanel
"Het is duidelijk dat het om zwarte slaven gaat van vroeger. Dit is een eeuwenlange traditie en slaven waren in die tijd ook knechten. De slaven zijn afgeschaft maar deze traditie niet."
"Ik ben vaak vergeleken met en uitgescholden voor Zwarte Piet. Ik voel dat het wordt gebruikt om mijn achtergrond belachelijk te maken en te kleineren."
"Huidskleur, kroeshaar, uitspraak, accent; kortom de insinuatie dat alle donkere mensen per definitie dom en jolig gedragen als Zwarte Piet."
Niet iedereen ervaart Zwarte Piet als discriminerend
Ondervraagde Surinamers hebben vaak meer moeite met Zwarte Piet dan Antilliaanse Nederlanders. Omdat Sinterklaas een onomstreden feest is op de Antillen, lijkt het uiterlijk Zwarte Piet onder Antillianen minder taboe: "Op de Antillen kijken ze met verbazing naar dit hele discussie hier. Daar is Zwarte Piet gewoon zwart zoals het hoort. Ik erger me dan ook aan dit hele discussie."
"Ik voel me niet gediscrimimeerd. Ik weet beter. Slavernij is geweest. Ik voel me geen slaaf en laat me ook niet in die hoek geduwd worden."
Gediscrimineerd voelen is ook een keuze!
Deelnemer onderzoek EenVandaag Opiniepanel
"Er heeft wel eens een klein mannetje gezegd tegen zijn moeder 'kijk Zwarte Piet' toen ik voorbij ging. Maar dat is toch prachtig? Voor zo'n ventje ben je een held die cadeautjes brengt. Gediscrimineerd voelen is ook een keuze!”
"Het wordt tijd dat Nederland geen Zwarte Piet nodig heeft om een leuk Sinterklaasfeest te hebben. Kijk naar de geschiedenis, wees creatief er is nog een wereld aan mogelijkheden voor een hulpje van Sinterklaas. Waarom zo vasthouden aan Zwarte Piet?"
Zwarte Piet samen met roetveegpiet is niet de oplossing
De combinatie van Zwarte Pieten en roetveegpieten kan op weinig steun rekenen van de ondervraagde Antilliaanse en Surinaamse Nederlanders: 66 procent is hier niet tevreden mee.
"Ik denk dat de roetveegpiet een een stap in de goede richting is. Maar het feit dat er nog vele volledige Zwarte Pieten zijn, vind ik onacceptabel. Ik begrijp niet waarom er in racisme er een middenweg gezocht moet worden."
Geen duidelijke voorkeur voor uiterlijk
Wat zouden de ondervraagden het liefst zien? Daar blijkt geen eenduidig antwoord op. Sommigen geven aan dat alleen pieten met roetvegen acceptabel zijn, anderen zien liever pieten in allerlei kleuren of ongeschminkt.
"Ik snap de piet met weinig tot meer roet, maar helemaal zwart is dan geen optie. Roet kan niet overal zitten. Dat is onzin. Daarmee ondergraaf je namelijk de gedachte van roetvegen."
"Alle zwarte pieten moeten gewijzigd worden. Gekleurde pieten en roetveegpieten. Alleen dan zal de strijd ophouden!"
"Aan iedereen wordt gehoor gegeven maar nooit aan de zwarte bevolking. Geen excuus voor de slavernij en dat moeten we maar slikken. De pieten moeten gewoon niet geschminkt worden."
Als piet zwart blijft, blijven mensen een verband leggen met donkere mensen.
Deelnemer onderzoek EenVandaag Opiniepanel
"Alle pieten moeten roetveegpieten worden om de associatie met zwarte mensen de wereld uit te helpen. Ook moet het haar, maillots, oorringen en alle andere details die afstammen van de slavernij (ook het pietenpakje) aangepast worden zodat het er niet meer op lijkt. Dan pas is de aanpassing compleet."
"Als piet zwart blijft, blijven mensen een verband leggen met donkere mensen. In mijn ogen blijft de discussie dan bestaan en worden mensen onnodig gekwetst!"
"De roetveegpieten in het Sinterklaasjournaal zijn zo geschminkt dat ze nog zwart zijn, gewoon zwarte pruiken en gekleurde gezichten."
Aan het onderzoek deden 40.315 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek vond plaats van 12 tot en met 16 november 2018. De uitslag van het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017.
Aan het onderzoek deden ook 786 Nederlanders mee van Surinaamse of Antilliaanse afkomst. De resultaten van deze groep zijn gewogen op leeftijd en geslacht. Daarvoor zijn CBS-cijfers gebruikt over Nederlanders met een Antilliaanse en Surinaamse achtergrond (eerste en tweede generatie).
LEES HIER HET HELE RAPPORT
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.