Dit is nodig om mensen hun vermoedens over drugslabs in hun wijk te laten melden

Een drugslab, dat was waarschijnlijk de oorzaak van de explosie in Rotterdam vorige week. Buurtbewoners meldden de week ervoor hun vermoedens al bij de politie. Wat is ervoor nodig dat dit soort meldingen worden gemaakt? "Iedere melding is belangrijk."

Een drugslab in een woonwijk. Het was in Rotterdam ogenschijnlijk de aanstichter van de explosie waarbij drie mensen om het leven kwamen. En het komt vaker voor. Hoe kan ervoor worden gezorgd dat mensen het melden als ze vermoeden dat er iets niet klopt?

Anoniem misdaad melden

Bij Meld Misdaad Anoniem (MMA) kwamen het afgelopen jaar 330 meldingen binnen over vermoedens van een drugslab. De meeste meldingen per inwoner kwamen uit Limburg (42) en Noord-Brabant (80). "De laatste 10 jaar zien we het aantal meldingen over drugslabs toenemen", zegt Marc Janssen van MMA.

In steden wordt altijd minder gemeld dan op het platteland. "Verhoudingsgewijs wordt daar meer gemeld over dit soort delicten." Janssen vermoedt dat dit komt door culturele verschillen. "We zien dat er in de plattelandsgebieden wat meer sociale controle is, mensen letten wat meer op elkaar." In de stad denkt men 'het is mijn pakkie-an niet', zegt hij.

'Iedere melding is belangrijk'

De MMA-woordvoerder vertelt dat het toch belangrijk is om altijd te melden, ook al denk je dat het niet belangrijk of al bekend is. "Want iedere melding, en dat laat de zaak in Rotterdam maar weer zien, is ontzettend belangrijk." De organisatie geeft aan een grotere meldingsbereidheid te willen zien in de steden.

Hoogleraar ondermijning aan de Open Universiteit Emile Kolthoff zegt dat mensen soms niet bereid zijn om vermoedens te melden, omdat ze weinig vertrouwen hebben in instanties zoals de politie en de gemeente. "Om de bereidheid te vergroten, moet je als overheid en gemeente investeren in de rol van wijkagenten en ambassadeurs in de wijk." Het is daarbij belangrijk om lokaal contacten op te bouwen.

Wegkijken door angst

Maar ook angst is een reden om niets te melden, vertelt de hoogleraar. "Mensen zijn vaak bang. Ze kennen mensen die betrokken zijn of worden bijvoorbeeld gewaarschuwd 'hun bek te houden'. Mensen willen geen moeilijkheden en kijken daardoor weg." Een belangrijke manier om dit te verhelpen, is voorlichting. "Je moet heel gericht communiceren. En ook laten weten wat de alternatieven zijn en wat de buurtbewoner zelf heeft aan het melden."

Hoewel een tip in eerste instantie het beste af is bij de politie, is Meld Misdaad Anoniem een belangrijk vangnet voor mensen die niet durven of kunnen melden. Angst is de meest voorkomende reden van mensen om anoniem te melden, vertelt Janssen. "En die angst is er vaak omdat ze de dader kennen of ze zijn bang voor de gevolgen", is hij het met Kolthoff eens.

Anoniem melden

In anonimiteit melden, kan bij angst zeker een uitkomst zijn, zegt Kolthoff. "Als mensen echt bang zijn en reden daarvoor hebben, dan is op anonieme wijze melden verstandig, ook al komt er dan geen terugkoppeling. Een anonieme melder kan altijd opnieuw bellen als er niets gebeurt. En aangeven dat die bang is of tips wil op gebied van bescherming."

Daarbij noemt de hoogleraar dat het goed is om de zorgen met buurtbewoners te bespreken. "Zoek lotgenoten op, verzamel en kijk of meerdere mensen dingen hebben opgemerkt. Sociale cohesie en de rol van de gemeente zijn daarin echt van belang."

Grondig onderzoek doen

Als er een melding wordt gemaakt bij MMA, wordt die daarna ook nog doorgenomen door een tweede collega die kijkt of de anonimiteit echt gewaarborgd is. Opsporingsinstanties gaan de tip daarna onderzoeken. "Op basis van een anonieme tip kun je niet zomaar ergens binnenvallen", zegt Janssen. "Er moet echt grondig onderzoek gedaan worden."

Om een goede melding te maken over een vermoedelijk drugslab is geur een belangrijk signaal. "Zoals de aan- en afvoer van spullen als blauwe vaten, blauwe tonnen", somt hij op. "Het kan ook zijn dat er heel veel verkeer is in en om die woning." Misschien wordt een melding niet direct opgepakt. "Maar als dat bij elkaar komt, dan kan de politie uiteindelijk wel aan de slag met zo'n melding."