Dit is de groeiende groep Rijksburgers die een gewapende coup in Duitsland wilde plegen

De Duitse politie heeft 25 mensen aangehouden die ervan worden verdacht dat ze een gewapende coup wilde plegen. De verdachten zijn aanhangers van de Rijksburgers. Maar wie zijn dat eigenlijk? "Ze waren bereid om daarbij mensen te vermoorden."

"Ze waren erop uit om de Duitse regering omver te werpen en een eigen regering daarvoor in de plaats te brengen", zegt promovenda Veiligheidsgeschiedenis Annelotte Janse van de Universiteit Utrecht. Zij doet onderzoek naar extreemrechts geweld en terrorisme in de naoorlogse Westerse wereld. "Ze waren daarbij ook bereid om mensen te vermoorden. Daarmee wilde ze een nieuw Duitsland vormgeven, naar hun eigen politieke idealen en een autoritaire staat vestigen."

Grondwet ontkennen

In totaal werden vandaag 150 invallen gedaan. De politie heeft 52 mensen op de radar. De Rijksburgers zijn volgens Hanco Jürgens van het Duitsland Instituut een heel gemêleerde groep. "Wat hen bindt, is dat ze vinden dat de huidige democratie is opgedrongen door de geallieerden na de Tweede Wereldoorlog. Zij erkennen de grondwet dus niet en ze sluiten zich aan bij de waarden van het oude keizerrijk van voor de oorlog."

De Rijksburgers accepteren volgens Jürgens de Duitse wetten niet."Er was bijvoorbeeld een meneer die zijn nummerbord op zijn auto andersom had geplaatst omdat hij vond dat de Duitse waarden ook andersom waren. Hij wilde de verkeersregels niet erkennen. Zo waren er veel incidenten bij elkaar en bleek het een grotere groep te zijn dan gedacht."

Groeiende groep

De Rijksburgerbeweging ontstond in 1975 en heeft nu zo'n 20.000 aanhangers. Volgens Janse is de beweging gegroeid en ook zichtbaarder geworden. "De groep die vanochtend is aangehouden laat zien dat de grenzen tussen verschillende stromingen steeds poreuzer worden. Het gaat om antivaxxers, Rijksburgers en een groep mensen die bij neo-nazi-organisatie Combat-18 vandaan komen. Ze weten elkaar beter te vinden en de ideeën die deze groepen uitdragen zijn meer mainstream geworden."

Daarmee doelt Janse op de arrestatie van voormalig parlementslid Birgit Malsack-Winkemann, lid van het rechts-populistische Alternative für Deutschland (AfD). Zij zat namens die partij van 2017 tot en met 2021 in de Bondsdag. "Daarin zie je dat het zich meer naar het midden van de maatschappij verplaatst en dat trekt opnieuw mensen aan en daar moeten we wat mee."

Mislukken

Beide experts zijn erover uit dat - ondanks dat het vermoedelijk gaat om de grootste anti-terreuroperatie in de geschiedenis van de Bondsrepubliek Duitsland - dat een daadwerkelijke gewelddadige couppoging zou mislukken.

"De Duitse democratie is zo ingesteld als een, zoals ze het zelf noemen, weerbare militante democratie. Echt ingesteld op dreiging tegengaan uit extremistische hoeken. Of het nu rechts, links of religieus is", zegt Janse.

De zoveelste

"Het is niet de eerste razzia die ze hebben gepleegd om dit soort netwerken op te rollen en mensen te arresteren, maar de zoveelste. Al is het wel een hele grote. Maar dat laat wel zien dat ze er stevig bovenop zitten en deze bedreiging serieus nemen", zegt Janse.

Jürgens: "Natuurlijk is deze groep gevaarlijk en hebben ze ook gevaarlijke plannen en wapens. Maar ik denk dat de democratische cultuur in Duitsland zo sterk is. Dat wanneer ze daadwerkelijk een coupe plegen dat tachtig procent van Berlijn naar de Rijksdag komt om ervoor te zorgen dat deze mensen toch niet de macht krijgen die ze zouden willen hebben."