Deadline aardappeloogst uitgesteld, maar ook dat lost problemen niet op: 'Geef vrijheid aan ondernemer'

Door nieuwe regels moeten Nederlandse aardappeltelers hun aardappels vóór 1 oktober oogsten. Maar de aardappels zijn nog niet volgroeid. Minister Adema gaf vanmiddag daarom twee weken uitstel. Maar dat is niet genoeg, vindt akkerbouwer Gijs Krol.

Volgens de zevende nitraatrichtlijn moeten aardappeltelers na de oogst op uiterlijk 1 oktober vanggewassen zoals kool- en roggeplanten zaaien. Deze vanggewassen halen de stikstof uit de bodem. "Dat is natuurlijk goed, maar het is nu nog te vroeg", zegt akkerbouwer Gijs Krol uit Gemert.

'Nog zeker paar weken nodig'

"De aardappelen zijn nog niet volgroeid. Dus ik wil de aardappelen nog helemaal niet rooien. Door het natte voorjaar kon er pas laat gepoot worden", vertelt Krol. "Ik kan ze er nog niet uithalen, dan hebben we er niets aan."

"Ze hebben nog zeker 2 à 3 weken nodig. Als we de aardappelplanten nu al moeten doden, dan hebben we daar meer chemie voor nodig. Je kan ze beter op een natuurlijke manier laten afsterven. De plant moet 2 weken dood zijn voordat de aardappel een harde schil krijgt."

Consequenties

Iedereen die zich niet aan de regels houdt mag volgend jaar minder mest uitrijden. Maar toch wacht Krol met de oogst, ondanks de dreiging van deze sanctie. "Het is een te strakke kalender en dat moet anders. Binnen 5 dagen alles rooien dat gaat niet. Je kunt de natuur niet sturen."

"We mogen nu al te weinig meststof aanbrengen voor de plant. De productie gaat zo verder naar beneden met als gevolg dat niet alleen de aardappel maar ook andere producten duurder zullen worden."

'Vertrouwen in plaats van wantrouwen'

Ook directeur André Hoogendijk van BO Akkerbouw vindt de nieuwe regels te streng. "De aardappels groeien op dit moment nog. Het zou zonde zijn om ze nu er uit te halen, vooral omdat deze planten nog heel veel stikstof opnemen", zegt de directeur. Dus het is veel slimmer om ze in september door te laten groeien en in oktober pas te gaan oogsten."

Hoogendijk zou graag zien dat de overheid een andere houding aanneemt. Die van vertrouwen in plaats van wantrouwen. "De overheid wil graag iets doen aan de nitraatuitspoeling. Maar als je boeren goed laat samenwerken met waterschappen en andere partijen kunnen ze op basis van kennis en vakmanschap ook goed werken tegen nitraatuitspoeling."

Voorkomen in de toekomst

Omdat dit dan per individu, per regio en per perceel zou verschillen en de overheid het lastig vindt om daar op te sturen, hanteren ze een algemene regel. "Geef de vrijheid aan de ondernemer", vindt Hoogendijk.

"Bij vrijheid komt verantwoordelijkheid kijken en dat mag je best controleren. Als dat goed gaat dan stimuleer je de ondernemer om het goede te doen." Verder vindt Hoogendijk het verstandig dat er nu al wordt gekeken naar een goed plan voor in 2024. "Op die manier kan worden voorkomen dat de situatie zich weer voordoet."

Achter het bureau vandaan

Dat minister Adema vanmiddag heeft laten weten de aardappeltelers twee weken uitstel te geven, vindt Krol een aardig gebaar. "Het is hartstikke fijn, maar het lost op lange termijn niets op. En we zouden hoe dan ook toch pas over twee weken oogsten."

Krol vindt dat er teveel dingen achter een bureau worden bedacht en te weinig tussen de aardappelen. "De kalenderlandbouw is daar een voorbeeld van. Er is in een kalender bedacht met allerlei data waarop iets moet gebeuren. Maar dat werkt niet zo, omdat de natuur niet zo werkt. En we zijn niet alleen maar bezig met aardappelen, maar ook om het grondwater gezond te houden. De doelen die we willen bereiken worden zo niet bereikt. En dat wringt ons. Daarom moeten we stoppen met kalenderlandbouw."

In gesprek gaan

In een reactie laat demissionair minister Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit weten de zorgen uit de 'sector' serieus te nemen en in gesprek te willen gaan met de sector om samen te kijken naar andere manieren om de waterkwaliteit op orde te houden.

Mocht hieruit een goed alternatief komen, dan is hij bereid om een extra gesprek bij de Europese Commissie aan te vragen.